Startpagina
> Wandelen > Spoorlijn 163A
Aanlooproute: van Bertrix naar Y Orgeo (4,6 km)
Zie ook het railbook
> Spoorlijn 163A vertrekt eigenlijk niet vanuit Bertrix maar takt pas af van lijn 165 3,5 zuidoostelijk van het treinstation van Bertrix (Y Orgeo). 'Orgeo' wordt uitgesproken als 'Ordjo'. Hoe die plek bereiken? De fun is natuurlijk om over spoor 165 te wandelen, uiteraard 'not done'. Deze spoorlijn is immers nog in gebruik, meer zelfs, sinds december 2006 rijden er op deze lijn verder zuidelijk - tussen Virton en het Groot Hertogdom Luxemburg - weer passagierstreinen na meer dan 20 jaar onderbreking! Spoorlijn 165 is een stuk ouder dan 163A, de lijn werd reeds aangelegd tussen 1876 en 1882 en verbindt Libramont met Athus via Florenville en Virton.
> Doel is om de plek te bereiken waar spoorlijn 163a aftakte van spoorlijn 165 (Y Orgeo). Je kunt eventueel zelf een traject uitwerken. Eerste richtpunt is een brug over spoorlijn 165 vanwaar we de aftakking mooi zien, vandaar starten we pas echt onze railtrekkingtocht. GPS-coördinaten van dat punt: N 49 49.755 / E 5 17.370 .
> Makkelijkst maar minst mooi om er te geraken is via 2 km verkeersweg naar Orgeo. De Rue d'Orgeo gaat ongemerkt over in de Rue de Minimpré. Bij de ingang van het dorp Orgeo neem je dan rechts de Rue Haute. Zoals de straatnaam al doet vermoeden komt er wat stijging bij kijken. Op een kruispunt na 200 meter draai je niet mee links maar vervolg je rechtdoor (nog steeds Rue Haute). Wat verder bij een vorksplitsing vervolg je links over de Rue Haute. De weg klimt verder en bereikt 600 meter na de vorksplitsing de spoorbrug over lijn 165. Hier zie je de plek waar spoorlijn 163A aftakte van spoorlijn 165, gesimuleerd op de foto hiernaast. We gebruiken de brug als startpunt van de eigenlijke verkenningstocht langs de lijn Bertrix - Muno - Carignan.
Station Bertrix begin 20ste eeuw (foto Duparque)
Voormalige onderhoudsloods met 16 toegangspoorten.
Onderhoudsloods met toegangspoorten half jaren '80 van vorige eeuw (foto Martin)
De laatste stellen op het terrein werden begin september 2010 ontmanteld en versneden tot schroot.
Bovenop deze brug over spoorlijn 165 start onze 36 km lange verkenningsroute over spoorlijn 163A.
> Hier dus geen spoorwandelen. Het wordt asfaltweg naar Y Orgeo. Eigenlijk zijn de eerste 3 km oninteressant, je kunt even goed bus 163a nemen en afstappen bij de ingang van het dorp Orgeo (Halte Rue de Minimpré nr 6). Tot voor enkele jaren was er een interessanter traject mogelijk via de oude NMBS-ateliers van Bertrix, helaas is de site afgebroken.
> Wat is er beter om in de juiste sfeer te komen dan Bertrix per trein te bereiken? De NMBS dropt je er vanuit Namen via Dinant (L166) of Libramont (L165). Aan de uitgang van het Station Bertrix starten we. Links hier, de Rue de la Gare op in zuidelijke richting, weg van het centrum van Bertrix.
> Wat was er te zien tot de jaren '10? Eigenlijk nog verrassend veel: Ferroequinologisten met een passie voor stoomtreinen konden in de werkplaatsen en architectuur nog elementen herkennen die specifiek dienden voor het onderhoud van stoomtreinen (zoals schouwen en waarschijnlijk de toen nog enige gebleven kolenbunker van België). Er waren ateliers, stelplaatsen, administratieve lokalen, personeelsruimtes en vooral een enorme werkplaats met 16 inrijpoorten. Er lagen nog sporen en er stonden enkele vervallen wagons die verdwenen in opschietend groen en versneden werden in 2010. Zuidelijk van de gebouwen kon je tot de jaren '10 tussen het overwoekerend struikgewas nog meer spoormeubilair vinden zoals signalisatieborden en -lichten en wisselmechanismen.
> Er werden eind jaren '10 al enkele gebouwen afgebroken. Bedoeling is om hier te verkavelen met industriële gebouwen en woningen. Voor alles hier grondig is opgeruimd en gesaneerd gaan er wellicht nog heel wat jaren over.
> Er werden eind jaren '10 al enkele gebouwen afgebroken. Bedoeling is om hier te verkavelen met industriële gebouwen en woningen. Voor alles hier grondig is opgeruimd en gesaneerd gaan er wellicht nog heel wat jaren over.
> Deze site was vanaf 1931 in gebruik en deed 70 jaar dienst. Op 15 oktober 2002 werd de totaal verouderde en toen al gedeeltelijk vervallen infrastructuur gesloten.
> Decennia lang werd hier onderhoud verricht van eerst stoomlocomotieven, later diesellocs. Ook het rollend materieel van spoorlijn 163A vond hier ongetwijfeld onderdak. De meeste gebouwen waren al voor 2002 in verval geraakt. Van de sterk ingekrompen aktiviteiten op het terrein bleef uiteindelijk nog de centrale werk- en stelplaats tot het einde in gebruik.
> Tijdens de jaren '00 en '10 nam het verval snel toe. Vandalen en graffitispuiters lieten er hun signatuur achter en het Belgische leger vond er een prima plek om huis-aan-huisgevechten te simuleren.
> Decennia lang werd hier onderhoud verricht van eerst stoomlocomotieven, later diesellocs. Ook het rollend materieel van spoorlijn 163A vond hier ongetwijfeld onderdak. De meeste gebouwen waren al voor 2002 in verval geraakt. Van de sterk ingekrompen aktiviteiten op het terrein bleef uiteindelijk nog de centrale werk- en stelplaats tot het einde in gebruik.
> Tijdens de jaren '00 en '10 nam het verval snel toe. Vandalen en graffitispuiters lieten er hun signatuur achter en het Belgische leger vond er een prima plek om huis-aan-huisgevechten te simuleren.
> Tot voor enkel jaren hadden we een leuk traject uitgewerkt vanaf het station van Bertrix tot het punt waar spoorlijn 163a aftakt van 165 (Y Orgeo). We hebben besloten dat hele stuk te schrappen uit dit verslag omdat even buiten Bertrix de oude spoorateliers worden afgebroken ten voordele van industrieterrein en woongebied in de toekomst. Een historisch stukje spoorpatrimonium verdwijnt hierdoor en laat dat nu net het interessantste zijn geweest dat op deze aanlooproute naar het eigenlijke aftakkingspunt van lijn 163a. Daarom in het kort wat uitleg en beelden over de oude werkplaatsen van de NMBS te Bertrix. Om Y Orgeo te bereiken raden we je aan om bus 163a naar Orgeo te nemen of de verkeersweg naar Orgeo af te wandelen over een kleine 4 km.
> OK, de verkeersweg naar Orgeo dan maar. We wandelen de Rue de la Gare af in zuidelijke richting tot een wegsplitsing na 700 meter waar je links gaat, onder de spoorbrug van lijn 165 om de Rue d'Orgeo te volgen. Een 300 meter verder waren op de rechterkant de stelt- en werkplaatsen van de NMBS-onderhoudssite gelegen, opgetrokken in baksteen en beton. Gedeeltelijk afgebroken vanaf 2018.
> OK, de verkeersweg naar Orgeo dan maar. We wandelen de Rue de la Gare af in zuidelijke richting tot een wegsplitsing na 700 meter waar je links gaat, onder de spoorbrug van lijn 165 om de Rue d'Orgeo te volgen. Een 300 meter verder waren op de rechterkant de stelt- en werkplaatsen van de NMBS-onderhoudssite gelegen, opgetrokken in baksteen en beton. Gedeeltelijk afgebroken vanaf 2018.
> De terreinen waren bij ons eerste bezoek in 2008 nog eigendom van de NMBS, het was verboden om hier zonder toelating te zijn... Het is ook niet zonder gevaar om sommige gebouwen te betreden. Hier en daar dreigde instorting en ook op de vloer was het uitkijken voor gaten.
> OK, startplaats bereikt, tijd voor het serieuze werk. Op de volgende pagina starten we vanop deze brug om op zoek te gaan naar hoefijzerbruggen, een overgroeide spoorbedding en te eindigen in de donkerte van de zeer goed verstopte en 675 meter lange tunnel van Saint-Médard.
