Startpagina > Wandelen > GR57 Ourthe + Sentier du Nord
Over de hoogvlakten van de Oesling naar de Gaalgebierg
> Dit is een overgangsetappe. We wisselen het Waalse Luxemburg voor het Groot Hertogdom Luxemburg, de Eislek. We verlaten na meer dan 200 kilometer ook de Ourthe in haar oostelijk brongebied om de waterscheidingslijn tussen het Maas- en Rijnbassin over te steken. Dat gebeurt nabij het op één na hoogste punt van het Groot Hertogdom Luxemburg. Wat voorlopig nog onveranderd blijft is de markeringswijze van de wandelroute. Hoewel de witrode GR-markering in het Groot Hertogdom geen officiële erkenning heeft, kunnen we all the way tot Troisvierges witrode padmarkering volgen.
> Hoogtepunten onderweg zijn het bijna hoogste punt van Luxemburg nabij Huldange en het laatste Belgische dorp, Wathermal, een idyllische plek. Voor de rest is het rustig wandelen over hoogplateau zonder grote hoogteverschillen en met verre uitzichten. Dat komt omdat we hier op de scheidingslijn zitten tussen het Maasbekken (met de Ourthe) en het Rijnbekken (met de Woltz).
De oostelijke Ourthe ontsrpingt in de
buurt van Ourthe
(nabij Gouvy)
Barchon - Angleur / Angleur - Hamoir / Hamoir - Barvaux / Barvaux - Hotton / Hotton - La Roche-en-Ardenne / La Roche-en-Ardenne - Engreux / Engreux - Gouvy / Gouvy - Troisvierges / Troisvierges - Goebelsmühle / Goebelsmühle - Diekirch
> Grande Ranonnée 57 verlaat de stationsomgeving van Gouvy en loopt vanop de verkeersbrug over de sporen niet meer richting Station (rechts) maar gaat dadelijk links om na 100 meter rechts en op de vorksplitsing links te vervolgen in de Rue des Morseux. Steeds maar rechtdoor nu, ook als de straat een veldweg wordt die langs bosrand en door een produktiebos van dennen loopt. Pas 130 meter nadat je het bos weer volledig achter je hebt, ga op een veldwegenkruispunt links en na 250 meter weer rechts. De hele tijd zitten we boven de hoogtelijn van 500 meter. De straaltjes water die hier afwateren vormen het oostelijke Ourthebekken.
> Bijna 1 km wandelen we nu op een veldwegje langs gekapt dennenbos en weiden. Op een duidelijk kruispunt kiezen we daarna weer rechts om in zuidelijke richting koers te zetten naar het dorpje Ourthe. Als we weer bos uitkomen wordt na de kruising met een verkeersweg de veldweg verhard. Verder zuidelijk, licht dalend en door een weidenlandschap. Pas zowat 100 meter voorbij een boerderij en kort bij het dorp Ourthe verlaten we het weg en nemen we linksvoor een andere straat. De witrode tekens van GR 57 voeren ons vervolgens via wat straatwissels naar het centrum van het dorp, bij de modernistische kerk. Het hangt van je smaak af maar misschien is deze kerk wel in de running voor lelijkste van België.
> Bij de verkeersweg door het centrum van Ourthe gaan we links en bij een bushalte en kapel nemen we rechts een straat die richting Wathermal loopt. Na 400 meter verlaten we deze directe weg echter alweer en nemen we rechts een wegje dat na een paar bochten slechts licht verhard wordt. Het voert ons langs enkele vijvers (rechterzijde) die gevoed worden door het prille eerste water van de Oostelijke Ourthe.
> Verder rechtdoor lopen we een tijd langs de rand van dennenbos om daarna links dat bos resoluut te dwarsen. Dat pad maakt nog wat bochten vooraleer een invalswegje naar het dorp Wathermal te bereiken. We volgen het naar links om Wathermal in te wandelen.
> Gouvy en Troisvierges zijn met elkaar rechtstreeks verbonden per spoor. Er wordt een 'grensoverschrijdende toeslag' aangerekend. Verenigd Europa is soms ver weg. Over dezelfde spoorlijn geraak je noordelijk ook langs andere plaatsen in de Ourthevallei en tot Luik. Zuidelijk komt de trein ook langs stations die langs het Noordpad (Sentier du Nord) liggen. Deze etappe is nog helemaal met witrode tekens bewegwijzerd maar vanaf het station van Troisvierges moet je verder zuidelijk de gele ruiten van het Noordpad volgen.
> Zowel in Gouvy als in Troivierges is een camping. De camping van Gouvy ligt wel bij het Lac de Chérapont, langs GR 57 maar wel 3 km voor je de stationsomgeving van Gouvy bereikt. De camping van Troisvierges ligt op enkele honderden meters van het treinstation, er is een verkortingspaadje naar de camping. Goede camping met apart trekkersveldje. Deze gemeentelijke camping is helaas maar een beperkt aantal maanden in het jaar open.
> Bevoorraden doe je best in Gouvy-gare. Er is een Spar bij het station en er is een bakker bij de spoorbrug. In Troisvierges is verrassend weinig middenstand overgebleven maar er is wel een supermarkt bij een tankstation aan de hoofdstraat, op een 500 meter van het station. Dat komt door de grensshoppende Belgen waardoor De meeste grote handelszaken zijn er verhuisd naar de grens op de weg tussen Vielsalm en Clervaux (niet langs GR 57) ten voordele van grenshoppende Belgen. Onderweg op deze etappe zijn geen cafés. Het Gulden GR-Boek in Gouvy bestaat niet meer.
> Sinds 2017 werd het traject van GR 57 tussen Gouvy-gare en Wathermal aanzienlijk gewijzigd, je volgt een grotendeels nieuw traject dat langer is en nu ook door het dorp passeert dat zijn naam dankt aan de Ourthe, hier liggen dan ook de oostelijke bronnen.
> Het dorp ligt afgelegen en heeft een mooie kern. Een wit gekalkte kerk op een heuvel, weerspiegelend in een vijver en omringd door een oud kerkhof en enkele oude huizen. Op het kerkhof ligt nog een zeer oude middeleeuwse grafsteen (zie pagina kruisen en graven). Er is ook een overdekte picknickplaats in het dorp met (hoe kan het anders met zo'n dorpsnaam) een waterkraan. Verderop aan een kruising van wegen staat ook nog een oud wegkruis.
> GR57 gaat hier naar rechts en gaat links aan een rustbank. Links is een jonge dennenaanplanting. Als je iets ouder dennenbos bereikt verlaat je definitief België. De grenspaal (283) staat verstopt tussen de dennen, ongeveer 50 meter links van het pad. De roestkleur camoufleert hem tussen de dennenstammen, was het niet dat iemand er roze fluoverf op gespoten heeft. Als je goed een topokaart kan lezen zou je hem moeten kunnen vinden.
> GR 57 kruist de spoorlijn Troisvierges – Gouvy. Weer even omhoog om langs en door een strook bos te lopen. Opletten om een onopvallende, scherpe afslag naar links niet te missen. GR57 maakt een bocht langs een weiderand en daalt weer naar de bedding van de spoorlijn. Rechts licht omhoog om rond een berg te lopen waardoor een spoorwegtunnel loopt. Je bereikt een uitzicht op de stationsomgeving van Troisvierges.
> Nu is het enkel nog afdalen naar Troisvierges. Aan het station van Troisvierges houdt de witroodmarkering op. Loop gewoon verder langs de spoorweg en door de lange hoofdstraat van Troisvierges. Als je voorbij het stadhuis komt (mairie) sla je rechts af na het stadhuis. Volg de wegwijzer richting ‘camping 500 meter’ en even later kom je de gele ruiten tegen van het Sentier du Nord dat GR57 zal volgen tot Diekirch.
> Als je de camping van Troisvierges wil gebruiken en niet moet winkelen dan kan je al even nadat je de spoorweg verlaat rechtsaf gaan langs een wandelpad (staat gemarkeerd). De camping heeft een trekkersveld, trekkerstarief en het onthaal is er vriendelijk.
> Bij Triite Kreckx even links en terug rechts over een pad dat al snel weer verhard verder loopt. Hier kruist het pad de jonge Woltzrivier die in de omgeving van de grens (ten noorden van Huldange) ontspringt. De natte terreinen hier zijn een deel van natuurreservaat Cornelysmillen.
Piepjonge Ourthe in Ourthe
> De bronnen van de Ourthe

° De Ourthe is één van de belangrijkste rivieren van Wallonië. 2 takken:
°
De Westelijke Ourthe ontspringt op het plateau rond Libramont en is 53 km lang.
° De Oostelijke Ourthe is 46 km lang en komt uit de omgeving van Gouvy (op ongeveer 505 meter hoogte), waar enkele beken en bronnen het ontstaan van de prille rivier voeden.
° Het samenvloeiingspunt van beide Ourthes passeerden we langs GR57 niet ver van de stuwdam van Nisramont.
°
Onderweg naar Luik, waar de rivier in de Maas vloeit, wordt de Ourthe aanzienlijk versterkt door een aantal zijrivieren: Néblon, Aisne, Vesder en Amblève zijn de belangrijkste.
°
Het debiet van de Ourthe kan enorm verschillen. Tijdens een natte winter kan er in vergelijking met een droge zomer massa's meer water over de bedding stromen. Dat verschil kan zo groot zijn dat er overstromingen zijn.
° De rivier is over het grootse deel ongeschikt voor scheepvaart, hoewel l ten noorden van Durbuy vroeger wel door kleine schepen werd gevaren.
° Merkwaardig is ook het verhaal van het kanaal van Bernistap. Toen België nog onder Nederlandse bezetting stond kwam koning Willem I met het megalomane idee op de proppen om de Ourthe te verbinden met het stroomgebied van de Moezel. Daarvoor moest een kanaal worden gegraven om de waterscheidingslijn (die we tijdens deze etappe oversteken) te doorboren. Tientallen sluizen en een tunnel moesten de hoogte-verschillen opvangen. De werken aan het kanaal werden gestaakt kort nadat België in 1830 onafhankelijk werd.
Resten van dit kanaal en de tunnel (nu een natuurreservaat) kunnen worden bezocht tijdens een boeiende wandeling in de buurt van Buret. Zie meer gedetailleerd La Traversée des Pays et des Âges.
De westelijk Ourthe ontspringt in de
buurt van Ourt
(nabij Libramont)
> Net voor het pad stevig begint te dalen moet je links een asfaltwegje nemen dat nog licht oploopt naar de top van de Gaalgebierg. Bovenop is een schuilhokje. Geen goed idee om hier te schuilen bij bliksem, de plek is een uit-stekend punt in de wijdse omgeving. Na de Gaalgebierg is het licht afdalen naar de weg Niederbesslingen - Troisvierges. GR57 bereikt dit pad aan een oud wegkruis (zie pagina kruisen).
Grenspaal 283
Buergplatz, 558 meter. Hoogste punt op GR 57
en bijna hoogste punt van het GH Luxemburg.
Wathermal
GR57 na Huldange
Reconversie van camion in watertank voor vee
> GR57 gaat dus NIET tot bij de watertoren maar gaat eerder naar rechts. Na een 200 meter op dit wegje, dat overgaat in een veldweg, ben ik vreselijk verkeerd gelopen. Aan een kruispunt van veldwegen kort na Huldange moet je schuinrechts een grassig pad nemen. Ik liep hier gewoon rechtdoor en dacht dat het gemis aan witrode tekens gewoon kwam doordat we in het GH Luxemburg waren. Pas 5 km verder had ik door dat er iets niet klopte!
> Later heb ik het hele traject tussen Huldange en Troisvierges nog eens opnieuw gewandeld, dit maal over het juiste traject. Je moet hier dus in zuidwestelijke richting lopen. Eens op het juiste pad is het vanaf dan in feite altijd rechtdoor. Eerst door gemengd bos van dennen en loofbomen daarna door open landschap. Het pad kruist kort na mekaar 2 kleine asfaltwegen en is ondertussen zelf terug geasfalteerd geworden. Over een hoge rugheuvel zonder beschutting bij slecht weer. Langs beide kanten heb je zicht over verschillende dorpjes.
Brongebied oostelijke Ourthe
De oostelijke Ourthe heeft meerdere bronnen, zoals hier bij de N68. In het dorp Ourthe worden vijvers gevormd waaruit de Ourthe stroomt.
° In 1838 aanvaardt Willem I eindelijk de XXIV artikelen en dus ook de uitgetekende grens.
° In 1839 wordt het akkoord ondertekend en vanaf 1843 start een Belgisch-Nederlandse commissie met de afbakening van de oostelijke grens op het terrein. Vandaar dus dat in de ijzeren palen het jaartal 1843 is gesmolten.
° De palen worden niet erg onderhouden, het zijn excentrieke symboolobjecten van het oude Europa geworden. De grenspalen tussen het GH Luxemburg en België zijn genummerd van 1 tot 286. Langs GR 57 passeren we in de buurt van het nummer nummer 283. Het vinden van al die palen is voor sommigen een echte sport geworden.
Buergplatz

° Deze met een watertoren getopte plek werd lang beschouwd als het hoogste punt is in het GH Luxemburg (558,5 meter). Inclusief de onnatuurlijke ophoging klopt dat misschien. Nauwkeuriger opmeting bracht echter aan het licht dat het hoogste punt eigenlijk 1 km meer zuidoostelijk ligt, op een plaats met de naam 'Kneiff'. Net een metertje hoger daar. Bij de watertoren ligt een picknicksite.
Natuureservaat Cornelysmillen

° Het natuurgebied Cornelysmillen wordt gedeeltelijk beheerd door Hëllef fir d'Natur, Luxemburgse tegenhanger van Natuurpunt en ontwerper van het Luxemburgse deel van de langeafstandspaden Traversée des Pays et des Âges en Eislék Trail.
° Typerend voor dit natuurgebied is moerassig grasland, gelegen in een zink op de hoogvlakte. Vroeger was het areaal van dit soort landschappen veel groter. Landbouw, bebossing en drooglegging hebben deze moerassige graslanden sterk terug gedrongen. Opvallendste bezoeker van dit soort terrein is de schuwe en zeldzame zwarte ooievaar. Je moet echter wel zeer veel geluk hebben om hem waar te nemen. Zijn afbeelding is dan ook het te volgen symbool van een 8,5 km lang en uitgepijld natuurleerpad dat door en rond Cornelysmillen cirkelt. Bij de toeristische dienst van Troisvierges (op de camping) kan je een gratis brochure met kaartje oppikken. Je kan het Cornelysmillenpad trouwens starten aan het treinstation van Troisvierges.
> GR57 loopt op Luxemburgse bodem verder met de GR-bewegwijzering. Nog even verder stijgen tot de top van de Navelbierg op 545 meter en dan loopt het pad verder, zonder veel hoogte te verliezen, richting Huldange. In de verte zie je een watertoren, hij is gelegen op het één na hoogste punt van het GH Luxemburg (558,35 m).
> Dwars door Huldange en bijna aan het einde van het dorp moet je rechts een onopvallende weg inslaan. Wil je tot de watertoren wandelen dan loop je nog even rechtdoor.
Belgisch-Luxemburgse grenspalen

° Voor 1830 waren de huidige Waalse provincie Luxemburg en het Groothertogdom Luxemburg één gebied, het stond onder het gezag van het Nederlandse huis van Oranje. Met de opstand van de Zuidelijke Nederlanden tegen Willem I in 1830, moeten de grenzen opnieuw worden vastgelegd.
°
De internationale grootmachten Groot-Brittannië, Rusland, Oostenrijk en Pruisen erkennen in 1830 al het Voorlopige Bewind van de jonge Belgische staat en publiceren in 1831 de 'Grondslagen der Scheiding'. Daarbij wordt ondermeer heel Luxemburg aan de Nederlanders gegeven. België protesteert en dat resulteert in een akkoord waarbij het Frans sprekend deel van Luxemburg aan België zou worden gegeven en het Letzebuergesch sprekend deel aan Nederland. Omwille van strategische redenen laat Frankrijk die grens nog wat aanpassen.
° Een krachtmeting tussen Nederland en Frankrijk over de grenzen zal de volgende jaren de jonge Belgische politiek overheersen. Ondertussen blijft België nog jaren heel Luxemburg besturen.
Ourthe

> Het dorpje Ourthe ligt wat verloren in een uithoek van België. Eeuwenlang was het ook een niks betekenend boerengat, waarvan je het aantal inwoners net niet op twee handen kon tellen. Als gehucht behoort het al sinds de 16de eeuw tot Gouvy. Pas in 1807 wordt Ourthe een zelfstandige parochie. De kerk van Ourthe werd verwoest tijdens de Slag om de Ardennen in 1944. De nieuwe kerk kwam er pas in de jaren '60 en werd opgetrokken in een strakke betonnen stijl zonder veel fantasie. Vandaag telt Ourthe een 250-tal inwoners die nogal verspreid wonen. Hier in deze uithoek van het land is blijkbaar tuimte genoeg!
> Door de grensligging tegen de scheidingslijn van Maas- en Rijnbekken en tussen romaans en germaans taalgebied, was Ourthe de voorbije drie eeuwen ook wat een speelbal tussen grootmachten. In 1940 annexeerden de nazi's Ourthe, de Duits-Belgische grens kwam tussen Ourthe en Gouvy te liggen. Na de bevrijding werd Ourthe opnieuw Belgisch. De bronnen van de rivier Ourthe situeren zich rond het dorp.
Bron westelijke Ourthe
De westelijke Ourthe ontspringt op 2 km van Ourth. Ze watert uit een vijver. Het oude bronreservoir is vervangen door een betonnen buis.
GR 57 Ourthe / Sentier du Nord

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Barchon - Diekirch / Libramont (360 km)