> Er zitten op deze derde en laatste etappe echte pareltjes van natuurgebieden tussen. In de Tungelerwallen kan je nog een oud landschap van stuifzandduinen bekijken en in De Krang ontdek je vijvers en vennen in de vallei van de Tungelroyse Beek. We trekken naar de grens tussen Nederland en Vlaanderen om door het hart van het Grenspark Kempen~Broek te wandelen: het met waterlopen doorsneden moerasgebied van Stramprooierbroek.
> Langs de Abeek en Lossing ontdekken we langs Vlaamse kant nog meer natuurreservaten zoals 't Hasselterbroek, het Zig en Goort. Ten zuiden van Molenbeersel zetten we koers richting Kinrooi, waar we de langeafstandswandeling Kempen~Broek eindigen.
> Deze etappe is nogal lang uitgevallen. Je kan eventueel mooi dit traject in twee verdelen als je bezuiden Stramproy ter hoogte van de verkeersweg Weert - Kinrooi het pad verlaat. Aan de bushalte 'Molenbeersel Grens' kan je een een bus richting Weert of richting Kinrooi nemen. Deze etappe komt vaak bij dorpen maar vermijdt de kernen, er zijn dan ook weinig winkels en horeca onderweg.

> Op het domein IJzeren Man draaien we 50 meter voor het milieu-educatief centrum en bezoekersonthaal naar rechts. Zo wandelen we weg van het meest noordelijke punt op de langeafstandswandeling Kempen~Broek. Over een mooi bospad door broekbos langs een beek en met begroeiing van adelaarsvaren. Langs een fit-o-meterparcours tot een volgend brugje. Dat overspant een beekje dat de grote vijver van IJzeren Man voedt. 30 meter na de brug links naar de oever van de vijver om die in tegenwijzerzin te volgen over enkele honderden meters.

> De intensieve druk van dagrecreanten heeft hier wat sporen achter gelaten. Na zowat 500 meter langs de vijver draai je rechts weg om dadelijk bij een veldweg te komen die langs een bosrand loopt. We gaan die volgen en kruisen verderop een zandweg. Op het einde in tegenwijzerzin rond een vijvertje draaien en links even de Kruispeelweg op (rustbank, infoborden). De natuurcamping ligt niet ver af. 50 meter na de rustbank het tweede pad rechts nemen, de Dijkerstraat. Deze kiezelweg komt weer uit op de Diesterbaan, die we naar rechts volgen over enkele honderden meters, te samen met het Graaf van Hornepad.

> Onmiddellijk na de passage over een beek verlaten we de onaangename Diesterbaan door links een zanderige bosweg te nemen, de Meijweg. Dadelijk volgt een vorksplitsing, links aanhouden hier. Het is hier extra opletten voor de padmarkering met al die snelle padwissels. Op de eerstvolgende padenkruising gaan we rechts. Deze zanderige bosweg bereikt een andere zandweg (Meijbaan) die we links op wandelen. 70 meter verder is alweer een kruispunt van paden. Steeds rechtdoor tot je de kerk van Altweerterheide in je gezichtsveld krijgt. Bij een asfaltwegje (Grotesteeg) rechts gaan. We komen verderop bij de verkeersweg naar Altweerterheide (rustbank) ter hoogte van een typisch Limburgs houten wegkruis, bekend als het 'Hotekruus' .

> Aan de rechterzijde ligt café-taverne – speeltuin Schuttershoeve. We wandelen echter in dezelfde richting verder over een zanderig pad. Niet veel later volgt weer een vorksplitsing. Linksvoor vervolgen langs de bosrand. Aan onze linkerzijde kijken we uit over uitgestrekte weiden. Verderop over deze zandweg kom je in open landschap op een T-splitsing. Hier takt naar rechts een inkortingsroute af van 800 meter, waardoor je een luswandeling kan maken door IJzeren Man.

> De hoofdroute van langeafstandswandeling Kempen~Broek loopt echter naar links verder, tesamen met de witrode tekens van het Pelgrimspad (wandelroute naar Compostela). Over deze Heihuisweg wandelen we helemaal tot op de Bocholterweg. Links op het fietspad langs de Bocholterweg en na 200 meter rechts de Dijkerpeelweg op. Alle zijpaden onderweg negeren we onderweg over de Dijkerpeelweg.
> Bij het laatste woonhuis gaat de verharding over in een zandweg. 500 meter verder komen we op een driesprong, we nemen hier tesamen met het het Pelgrimspad het middelste paadje, natuurgebied de Tungelerwallen in.

> Op een T-kruising naar links. Zo loop je een tijdje langs de bosrand van de Tungelerwallen tot je de drukke weg tussen Tungelroy en Altweerterheide bereikt. Even 50 meter links en dadelijk weer rechts. Het pad loopt een tijdje tussen de bosrand en een uitgestrekt veld. Bij de bosrand (rustbank) heb je rechts een gebied van heide en stuifzandduinen.
> Tesamen met het Pelgrimspad en het Graaf van Hornepad vervolg je rechtdoor over het schaduwrijke zandpad door bos van vooral den en eik. Bij de bosrand rechtdoor volgen.
> We lopen hier vaak samen met delen van het Pelgrimpad (witrode tekens) en het Graaf van Hornepad (geelblauwe tekens) maar die langeafstandspaden wijken soms ook af van LAW Kempen~Broek. We komen bij een padensplitsing (rustbank).

> Hier staat een kruis voor de in 1765 vermoorde Frans Linssen uit Maaseik. Of beter: Hier stond dat kruis voor Frans Linssen. Onderzoek door de erfgoedcel van Tungleroy zorgde in 2015 voor een verrassende wending in de geschiedenis van dit moordkruis, lokaal ook bekend als het 'Steinekruûs'. Het bleek namelijk dat hier al misschien wel 100 jaar de verkeerde persoon werd herdacht. In registers bleek geen enkel spoor van een zekere Frans Linssen uit Maaseik teruggevonden.
Volgens de legende was Linssen koopman en van de markt te Weert onderweg naar huis via de oude weg naar Stramproy. Een bende struikrovers vermoedde dat hij veel goudstukken bij zich had en wachtte hem op deze eenzame plek op. Ze sloegen hem dood maar de buit was niet de verhoopte goudstukken maar een lading spijkers! Nu blijkt er uit het onderzoek in 2015 dat er niks van dat verhaal klopt...

Welk drama heeft zich hier dan wel afgespeeld? Op 10 maart 1719 (2 generaties vroeger!) is de 17-jarige Joannes Sneijers onderweg naar de wastine hier om er zijn schapen te laten hoeden. Een andere schapenhoeder, de eveneens 17-jarige Peter Moonen, komt zowat gelijktijdig aan met zijn eigen kudde schapen. Er ontstaat een oplopende ruzie tussen beide hoeders over wie zijn schapen mag laten grazen op de gemeenschappelijke grond. Op een gegeven moment slaat Sneijers (ongewild?) zo hard op het hoofd van Moonen, dat die geraakt wordt op zijn hersenpan en dood neervalt. Totaal ontredderd slaat de jonge Sneijers tijdelijk op de vlucht. Zijn vader zal er echter in slagen om een gratieverzoek voor de daad van zijn zoon ingewilligd te krijgen.
Dit kruis herdenkt dus sinds 2015 weer de echte moord, die op de jonge herder Peter Moonen. In 2015 werd de plaat voor Frans Linssen er af gehaald nadat deze pas in 2003 nog was vernieuiwd. Dit is ook niet het originele (houten) kruis, het werd in het verleden meermaals vervangen. In 1970 werd dit stenen kruis al voorafgegaan door een betonnen kruis dat door vandalen later werd vernield. Ik vermoed dat het huidige stenen kruis afkomstig is uit een oud kerkhof in de buurt, het lijkt verdacht veel op een grafzerk. Het merkwaardige verhaal over de moord op Peter Moonen kan je in uitgebreidere versie hier lezen.

> We zijn hier in akkergebied waar volop asperges worden geteeld. De zandbodem is daarvoor ideaal. De Telheidestraat wordt geasfalteerd en komt verderop bij de verkeersweg tussen Weert en Stramproy. Rechtdoor de Meussenstraat in, die we ook nog volgen na de kruising met de Kemperveldweg. Langs een bord dat waarschuwt voor schutters. Geen militair terrein ditmaal maar de lokale schutterij die er af en toe eens op los knalt. Rechtsvoor doemt de kerk van Tungelroy op en even later zie je ook de windmolen van Tungelroy aan de horizon.
> Op het einde van de Meussenstraat gaan we op een T-kruising links in de Kievitspeelweg. 300 meter verder vertrekt een inkortingsroute van LAW Kempen~Broek naar Castert (1,2 kilometer). We vervolgen op de hoofdwandelroute echter links in de Castertweg en zullen pas over 7,5 km langs het gehucht Castert lopen. De eerste 2 km van dat rondje zijn redelijk saai.

> De Laagheideweg laten we verderop rechts liggen, verder over de geasfalteerde Castertweg. Bij een hoeve rechts de geasfalteerde Spechtenbaan op, afgezoomd met een rij jonge boompjes. Na 600 meter eerste weg rechts, Roekes, een beklinkerde weg. Bij het bosrijke Roekespeel eindigen de klinkers. Rechts over een asfaltweggetjje voor wandelaars en fietsers. Het maakt een bocht naar links om naar en door het bos te lopen. De paden die we de voorbije kilometers volgden zijn in feite leuker om over te fietsen dan om op te wandelen.

> In een volgende bocht verlaat LAW Kempen~Broek het asfaltje voor een bredere onverharde weg, tesamen met het Graaf van Hornepad (50 meter na rustbank). Na zowat 300 meter links een donker bospaadje in. We zijn hier aangekomen in een natuurgebied van Natuurmonumenten (equivalent van het Vlaamse Natuurpunt), De Krang.

> De Krang is op plaatsen erg nat broekgebied, plankenpaadjes houden de voeten meestal droog. Een donker pad door vochtig gebied vormt een ideaal biotoop voor miljoenen muggen. De drommen zijn zelfs zo dicht dat ik er mij al zwierend met mijn wandelkaart voor mij uit, moet doorwerken. Nog nooit meegemaakt, zo’n massa muggen. Geen zuchtje wind op een rustige, warme lenteavond, blijkbaar een ideale cocktail voor de muggen om zelf eens op exploratie te gaan in De Krang.
> Bij een uitgang van het natuurgebied kom je op een T-kruising (rustbank), naar rechts hier. Blij dat ik even uit de muggenwolken ben. Op de weg tussen Swartbroek en Castert gekomen even naar links en 70 meter verder weer naar rechts. We wandelen opnieuw De Krang in, tesamen met het Graaf van Hornepad (geelblauwe tekens) én met een massa muggen. Op een T-kruispunt een pad naar links nemen, een iets bredere veldweg. We komen het bos definitief uit op een andere T-kruising (rustbank).
> Rechts een slingerende asfaltweg op langs weiden en natte gebieden. Deze Venpoortstraat eindigt bij een langgevelwoning, we gaan daar rechts verder, de Hulsweg op. Dit prettig wandelwegje loopt tussen twee beken in. Kortbij vloeit ook de brede Tungelroyse beek, maar we krijgen die pas te zien één kilometer verder. Bij een rustbank rechtdoor, het aardewegje maakt kort daarna een bocht, we volgen verder in westelijke richting naar Castert toe. In de buurt van een groot serrencomplex bereik je de asfaltweg van Castert naar Tungelroy. Links naar Castert. Zo komen we bij de Tungelroyse beek (picknickbank).

> We steken het brugje op de Tungelroyse Beek over en volgen de Castertstraat. De naam Castert doet vermoeden dat het om een erg oud gehucht gaat, mogelijk een Romeinse nederzetting (Latijn > Castrum). In een eerste bocht van de Castertstraat kiezen we rechts een aardeweg die is afgezoomd met jonge eiken. Zo kom je op de Balderstraat die je even rechts op loopt. Waar de Balderstraat de Ellerweg wordt, sla je links af tussen 2 huizen. Na een korte zigzag loop je over een veldweg tussen akkers, weide en plukken bos. In open veld en kort bij de Vlietbeek komen we op een T-kruising. We gaan rechts in de richting van een kleine stal. De beboste oevers van de Vlietbeek vormen een natuurreservaat.
> Bij een kruispunt van veldwegen rechts (rustbank). Een eind verder op een T-kruising bij een landbouwbedrijf weer rechts. Deze weg komt bij een verkeersweg kort bij Stramproy. Rechts het fietspad op. Je komt hier langs een exotische tuin (met roze flamingo’s!) en 50 meter verder loop je links een kleinere asfaltweg op, Rietbroek. Op een kruispunt (wegkruis, rustbank) rechts vervolgen over Rietbroek en 50 meter verder, bij een electriciteitscabine, opnieuw links, Houtbroek in.

> Op een schuine T-kruising links meevolgen en 80 meter verder links voor je op de verkeersweg Kinrooi - Stramproy komt. Dit klinkerpad gaat bij een laatste huis over in een grassig pad, dat verderop wat overgroeid kan zijn. Langs een schuurtje waar in de lente langs de beek groot hoefblad volop zijn enorme bladeren uitspreidt. Er kan hier ook reuzeberenklauw groeien. Bij een woning (Belgisch grondgebied) draai je rechts en ga je over het Dekkerstraatje naar de drukke verkeersweg tussen Stramproy en Kinrooi.
> Indien je deze etappe met zijn 40 km te lang vindt, heb je hier de mogelijkheid om ze in twee te delen. Je kan immers hier aan de bushalte 'Molenbeersel Grens' zowel een bus nemen naar Weert als naar Kinrooi.

> Langeafstandswandeling Kempen~Broek gaat aan de bushalte rechts langs de drukke verkeersweg. We wandelen langs het douanekantoor (ex-tramstation) van Molenbeersel. Kort daarna komen we langs grenspaal 154 Bis. Waarom het paalnummer met 'bis' wordt gevolgd is zelfs voor grenspaalspecialisten een raadsel. Een gewone grenspaal 154 blijkt er immers niet te zijn.

> 50 meter voorbij het Nederlandse café-restaurant 'Hense Koeëb' (open woensdag tot zondag) nemen we links een steenslagweg (Breyvin). Alle straten en paden die we kort daarna zullen volgen, dragen ook de naam Breyvin. Het wegje draait verderop links - rechts door een manège en dan langs de rand van een langgerekt bosje. Op een schuin kruispunt (rustbank) rechtdoor op de geasfalteerde weg. 80 meter verder gaan we op het volgende kruispunt links (nog steeds Breyvin).

> We zijn nu in een stiltegebied aanbeland en wandelen over een wegje dat is afgezoomd met lindebomen. Bij een eenvoudige rustbank negeren we een graspad dat naar rechts aftakt maar we nemen 30 meter verder wel rechts een licht verharde veldweg. Na 100 meter bij de V-splitsing de rechtse tak nemen (ongeveer rechtdoor). Dit pad loopt even door bos om uiteindelijk een T-kruising te bereiken. Naar rechts en dadelijk links vervolgen.
> Over deze rechte weg lopen we na 100 meter weer krak op de grens tussen Nederland (rechts) en België (links). De weg zelf vormt de scheiding, arduinen tussengrenspalen zorgen voor afbakening. We komen langs een mooi hoevetje, gelegen onder een monumentale winterlinde. Op een schuine T-kruising (grenspaal 156 in de wei) verlaten we het stiltegebied en gaan rechts asfalt op, tesamen met een traject van Vlaanderen Fietsroute.

> Op een V-splitsing linksvoor een slechts licht verharde weg nemen (rustbank). Verderop loopt deze Grensweg over beklinkering. Na 100 meter klinkers (rustbank) gaan we rechtdoor op de steenslagweg, nog steeds tesamen met de Vlaanderen Fietsroute. We wandelen hier door een gebied waar veel aspergeteelt is. Links passeren we langs een uitloper van het natuurgebied Stramprooierbroek .
> Net voor de Grensweg een bocht maakt naar rechts, nemen we links een schaduwrijk pad dat is afgezoomd met eiken. In een bocht staat een monumentje in de vorm van een menhir die de grens tussen de twee Limburgen markeert. Het is geen officiële grenspaal maar de steen herdenkt 160 jaar scheiding van de twee Limburgen, een scheiding die louter door de politiek werd verwezenlijkt.

> In een volgende bocht tref je een picknicktafel aan, prachtig gelegen bij een brugje over de Lossing en vlakbij grenspaal 159. Niet ver hier vandaan ligt de Broekmolen, een gerestaureerde watermolen. We zijn aangekomen in het hart van Grenspark Kempen~Broek, het Stramprooierbroek.

Het traject tussen grenspalen en 159 en 160 is aangeduid met witrode streepjes van GR 561 variant. Het volgt over een goeie kilometer een prettig pad langs een beek en langs de gerestaureerde Broekmolen die is omgeven door een hoogstamboomgaard.

> Over de hoofdroute van LAW Kempen~Broek volgen we tesamen met GR 561 variant (witrode tekens) het water van de Abeek (eigenlijk de kanaalbedding van De Nieuwe Lossing). Zowat 500 meter voorbij de splitsing met de inkortingsroute, waar de Abeek een bocht maakt, gaan we naar rechts over een bospad. Bij een afgesloten stuk van het natuurgebied ‘t Hasselterbroek nemen we de eerste bosweg links over een mooi pad dat is afgezoomd met eiken en berken en dat langs een amfibieënpoel loopt.

> LAW Kempen~Broek loopt links voor de Lossing over graspad, steekt verderop de Lossing over om dan te arriveren op een punt waar je eventueel kan kiezen om een bijzonder mooie inkortingsroute van 2,3 km te nemen die naar de Luysmolen loopt via natuurreservaat De Luysen. Deze inkortingsroute is kort beschreven op de vorige pagina.

> Op een kruispunt van veldwegen rechtdoor, nog steeds in het gezelschap van de GR 561-variant (witrode streepjes). 200 meter verder naar links door een voetgangerssluis en over een pad langs een beek. Nu even opletten: net voor de beek een bocht naar rechts maakt, neem je een smal paadje naar links. Door een voetgangerssluisje 70 meter verder en dan rechts een bredere weg op tussen veld en bos.

> Deze zandweg bereikt weer de Abeek, we gaan rechts (rustbank) en volgen nu langere tijd de waterloop. Onze wandelroute bereikt uiteindelijk het jeugdverblijfcentrum Hopper (Woutershof) bij een asfaltweg en een brug over de Abeek. Je treft hier ook een kapel aan, infoborden over Kempen~Broek en rustbanken.

> We wandelen verder langs dezelfde oever van de Abeek. Bij een volgende brugje verlaten we deze oeverkant (die geasfalteerd wordt). GR 561 variant verlaten we eveneens hier en ook een inkortingsroute (7 km) van LAW Kempen~Broek naar Opitter laten we liggen. Het brugje dus over en vervolgen aan de andere oever van de Abeek, een graspad.
> 500 meter na die brug draaien we weg van de Abeek om het kanaaltje De Nieuwe Lossing te volgen. Het eerste brugje langs de Nieuwe Lossing steken we over om van oever te wisselen. We wandelen nu oostelijk met de Nieuwe Lossing aan onze rechterzijde.
> Voor het sterk met riet afgezoomd kanaal een bocht naar rechts maakt, komen we langs een vreemd oorlogsmonumentje in de vorm van een propellerschroef.

> Opgelet want bij het propellerblad verlaten we tijdelijk de Nieuwe Lossing naar links om het natuurgebied ‘De Zig’ achter ons te laten. 100 meter verder op een veldweg naar rechts. Waar die veldweg asfalt wordt, gaan we meteen rechtsaf, weer naar de oever van de Lossing. Links hier. De Nieuwe Lossing is opvallend bruiner gekleurd dan de Abeek, de reden ken ik niet.
> Bij een populierenbosje schuin links lopen langs de rand van het bosje. Links van ons ligt Molenbeersel, voor de naamsverklaring moet je niet ver zoeken denk je misschien. Molenbeersel pronkt immers met een windmolen. Toch dankt het dorp zijn naam niet daaraan maar wel aan een watermolen op de Abeek. Molenbeersel is als dorp een laatbloeier; Hoewel er in de omgeving eeuwenlang verschillende woonkernen waren, heeft het dorp zich onder de naam Molenbeersel eigenlijk pas echt ontwikkeld vanaf de tweede helft van 19de eeuw.

> We draaien weer naar de oever van Nieuwe Lossing toe om ze verder stroomafwaarts te volgen. Bij een houten brugje oversteken en dadelijk links tot de vrij drukke verkeersweg Weert - Kinrooi (bushalte). Weer GR-kleuren hier op de palen, ditmaal niet van GR 561 maar van het Nederlandse Grenslandspad (372 km).
> Aan de andere kant van de N762 de Hezerstraat volgen tot je 200 meter na een bocht bij een vorksplitsing komt. Daar rechtsvoor de Doorslagstraat nemen. Op een volgende vorksplitsing naar rechts en onmiddellijk links gaan tesamen met het Grenslandspad. We zijn weer bij de Abeek (Lossing) die we volgen over een mooi paadje dat is afgelijnd met eiken.

> Onderweg enkele rustbanken. Verderop langs het paadje zien we begroeiing van els, wilg en berk. Bij een eerste brugje de Abeek oversteken, nog een beek kruisen en verder wandelen over een plankjespad door natuurgebied Het Goort. 40 meter verder naar links, het pad wordt geasfalteerd.
> We blijven niet lang op het geasfalteerde wegje maar gaan in de eerste bocht weer links het bos in over een onverhard pad. Weer een mooi pad dat langs een indrukwekkende rechte lijn populieren loopt. Links eveneens veel populieren, aangeplant op verhoogde bedden om ze zoveel mogelijk droge wortels te bezorgen. Ook hier is het de bedoeling dat de monotone produktiepopulieren op termijn worden vervangen door ondermeer berk en eik en soorten die traditioneel goed gedijen op natte gronden, zoals els.

> Je komt weer bij de Abeek, waarvan het water een stuk helderder is geworden. Op het dijkpad weer naar rechts volgen. Bij een brugje links de Hoverstraat in, tesamen met het Grenslandpad. Rechts meedraaien en we blijven ook bij een volgende splitsing de Hoverstraat volgen (het Grenslandpad splitst af hier). Ook op een volgende splitsing nog steeds de wat saaie Hoverstraat volgen richting verkeersweg N73.
> Bij de N73 zit de hele langeafstandswandeling Kempen~Broek er op! Hier verlaat ik de wandelroute om weer naar het centrum van Kinrooi te wandelen langs de verkeersweg.

Tungelroysche Beek

De Tungelroyse Beek is na de Abeek de belangrijkste semi-natuurlijke waterloop door Grenspark Kempen~Broek. Ze loopt voor het overgrote deel op Nederlands grondgebied en mondt in de Maas uit bij Neer. De beek onttrekt via de Raam haar water vooral uit het uitgestrekte moerasgebied Wijffelterbroek, gelegen in het huidige grensgebied tussen Bocholt en Weert, hoewel het eigenlijke brongebied wordt gesitueerd op het Kempens Plateau bij Hamont.

Tungelerwallen

Dit natuurgebied, gelegen ten oosten van Tungelroy en ten noorden van het stroomgebied van de Tungelroysche Beek, bestond oorspronkelijk vooral uit stuifduinen en heidegebied. Zoals veel Limburgse heide- en duingebied werd het gebied bebost met dennen eind 19de, begin 20ste eeuw.

Een deel van de Tungelerwallen is vandaag eigendom van Natuurmonumenten (de Nederlandse tegenhanger van Natuurpunt). Het beheer bestaat ondermeer uit het vrijwaren van duinen en heide tegen oprukkend struikgewas en bos.

Bijzonder aan dit natuurgebied is de soortenrijkdom aan insekten, mogelijk te verklaren door de warme habitats op de zongeoriënteerde zandhellingen. Ook een aantal vogel- en vlindersoorten, evenals enkele zeldzame mossen hebben het uitstekend naar hun zin hier.

Het natuurgebied wordt doorkruist door een aantal bijzonder aangename wandelpaden.

De Krang

Dit natuurgebied, grotendeels in eigendom van Natuurmonumenten, strekt zich noord-zuid uit tussen de Leukerbeek en de Tungelroysche Beek en ligt net ten westen en ten zuiden van het dorpje Swartbroek. Die dorpsnaam verwijst trouwens naar het karakter van de natuur hier: 'zwart broek': venig gebied van vennen en duinen.

Deze brok natuur is meer dan 300 hectare groot, je vindt er bos met nogal wat eikenbestand. Daarnaast is ook hier naaldhout aan te treffen en veel struweel met hakhout. De venige, laagst gelegen delen ontstonden door komvorming in de verstuivende duinen duizenden jaren geleden.

Je kan in De Krang een grote verscheidenheid aan planten aantreffen, zoals rietorchis, waterviolier, egelskop en gele lis. Vooral tijdens de lente staat alles er in een fris kleurtje.

Grenspalen België - Nederland

Voor 1830 vormden de de Nederlandse en Belgische provincies Limburg één provincie onder het gezag van het Nederlandse huis van Oranje. Met de opstand van de Zuidelijke Nederlanden tegen Willem I in 1830 moeten de grenzen opnieuw worden vastgelegd. Limburg werd toen haast helemaal ingenomen door het nieuwe België, met uitzondering van de stad Maastricht.

De internationale grootmachten Groot-Brittannië, Rusland, Oostenrijk en Pruisen erkennen in 1830 al het Voorlopige Bewind van de jonge Belgische staat en publiceren in 1831 de 'Grondslagen der Scheiding'. Limburg is echter een twistappel. Na veel discussie aanvaardt België het compromisvoorstel waardoor ondermeer Limburg zal worden gesplitst. Maastricht + het Limburgs gebied aan de oostelijke kant van de Maas zullen worden afgestaan aan Nederland. Willem I gaat daarmee niet akkoord.

In 1838 aanvaardt Willem I eindelijk de XXIV artikelen en dus ook de grens. In 1839 wordt het akkoord ondertekend en vanaf 1843 start een Belgisch-Nederlandse commissie op het terrein met de afbakening van de hele uitgetekende grens tussen beide landen. Vandaar dus dat in de ijzeren palen het jaartal 1843 is gesmolten en niet 1830. Het deel van Nederlands Limburg waar we via LAW Kempen~Broek over wandelen viel dus van 1830 tot 1839 onder Belgisch bestuur.

De gietijzeren palen (hol binnenin) werden vervaardigd in de Cockerill-fabrieken van Seraing. Ze wegen ongeveer 372 kg per stuk. Je verplaatst dus de grens niet even snel. Het octagonale onderste deel (grotendeels in de grond) is 1 meter lang. De top is een gestileerde dennenappel.

De vorm van deze grenspalen is zowat identiek aan die op de huidige grenslijn tussen België en Luxemburg. Het huidige Groot-Hertogdom Luxemburg behoorde immers toen nog tot Nederland. Op de grens tussen Limburg en België worden de grenspalen echter beter onderhouden. In de 170 jaren dat ze er staan hebben ze heel wat te verduren gekregen: Jagers die ze als schietobject gebruiken, boeren die ze scheefrijden met hun machines, vandalisme, oorlog, enz... Sommigen zijn er hun dennenappeltje, dat de paal aftopt, bij ingeschoten. In Kempen~Broek hebben deze grenspalen de hele evolutie van radicale landschapsinrichting meegemaakt: kanalisering en drooglegging, verdwijnen van moeras en heide ten voordele van bos en landbouw. Nu maken ze de omgekeerde beweging mee. Gezien hun respectabele leeftijd van meer dan 170 jaar verdienen ze eigenlijk alle zorg en bescherming. Het zijn excentrieke symboolobjecten van het oude Europa met zijn vaak verschoven grenzen.

De grenspalen tussen Nederland en België zijn genummerd van 1 tot 369. De nummering begint bij het drielandenpunt op de Vaalser berg en eindigt in het Zwin te Knokke Heist / Cadzand. Langs LAW Kempen~Broek passeren we door de zone van grenspalen 154 (bis) tot 164.

Stramprooierbroek

De naam klinkt nogal 'ollands', verwijzend naar het dorp Stramproy, maar natuurgebied Stramprooierbroek ligt volledig aan de Belgische zijde van de grens. Deze grote brok natte natuur ligt in een laag gelegen en groot komvormig gebied waardoor vroeger de Abeek zeer breed uitwaaierde. Met de aanleg van de Lossing tijdens de tweede helft van de 19de eeuw werd getracht om ook dit gebied te ontwateren ten voordele van de landbouw. Ondanks de aanleg van zeer veel kleine afwateringsgrachten is dat toch niet helemaal gelukt hier. Het is altijd nat gebied gebleven.

Vzw Limburgs Landschap beheert hier het grootste deel van het natuurreservaat. De vereniging is eigenlijk gegroeid uit een aktiegroep ter bescherming van het Stramprooierbroek. Vandaag is Limburgs Landschap een belangrijke speler in het instandhouden van diverse natuur in de provincie Limburg, de vereniging heeft inmiddels enkele duizenden hectare natuur in beheer.

Een deel van Stramprooierbroek bestaat uit haast ondoordringbaar broekgebied en laagveen, de natuur mag er volop zijn gang gaan. De natte bossen van elzen en wilgen worden er grotendeels gerust gelaten. Het gebied is dooraderd met oude grachten en enkele paden, je vindt er ondermeer ook eikenbos en nog wat percelen heide.

Een vlindersoort waar bijzondere aandacht naar gaat qua natuurinrichting, is de grote weerschijnvlinder. Hier kan je op het juiste moment de grootste populatie in Vlaanderen van deze mooie vlinder aantreffen. Ook libellen en juffers komen er in grote getale en talrijke soorten voor.

Tesamen met De Zig en het Goort vormt Stramprooierbroek een aaneengesloten natuurgebied van meer dan 400 hectare.

't Hasselterbroek

Limburgs Landschap heeft ook dit natuurgebied in beheer. In de 19de eeuw werd dit heide en vennengebied voor landbouw geschikt gemaakt door afwatering via De Lossing. In dit meer open gebied met dreven en bospercelen gaat de aandacht vooral naar weidevogels. Konikpaarden en runderen zorgen voor het instandhouding van de halfopen natuur, die terug meer vernat wordt. Berken en inlandse eiken zullen op termijn sparren, populieren en Amerikaanse eiken vervangen.

De Zig

Dit natuurgebied ligt tussen de lopen van Nieuwe Lossing en Nieuwe Abeek. Rond 1950 werd de natuur hier droog gelegd voor de aanplant van produktiepopulieren. Vzw Limburgs Landschap heeft tesamen met de Vlaamse Landmaatschappij en de gemeente Kinrooi het oude landschap van vijvers met sterke rietkanten weer hersteld. Dat gaat vooral ten voordele van water- en rietvogels en waterinsekten zoals libellen.

De vijvers worden gecontroleerd gevoed door de Nieuwe Abeek, die wat hoger loopt, ze kunnen worden leeggemaakt in de Lossing, die wat lager loopt. Het is ook ter hoogte van de Zig dat het water van Abeek en Lossing wordt gewisseld. Het Abeekwater stroomt vanaf hier dus door de loop van de Nieuwe Lossing en vice versa.

De naam 'Zig' verwijst wellicht naar de grassensoort 'zegge'.

Bij de herinrichtingswerken van de Zig werd een propellerblad van een oorlogsvliegtuig gevonden. Het RAF-vliegtuig stortte hier neer op 31 mei 1942 na geraakt te zijn tijdens een bombardement boven Keulen. Ten kostte van zijn eigen leven kon piloot Leslie Manser zijn bemanning veilig droppen, zelf stortte hij neer. Het propellerblad is als monument dan ook een eerbetoon aan Manser en aan de lokale bevolking die de bemanning veilig terug naar Engeland kon loodsen.