Startpagina > Wandelen > Via Gulia
Via een draaihekje door een weide te Moresnet
Pad tussen fluitenkruid,
onderweg naar Meerssen
Rond half mei bloeit daslook massaal
tussen Valkenburg en Geulhem
> Aangezien in Wallonië een striktere reglementering geldt dan in Nederland wat de markering van wandelpaden betreft, moest een markeringsteken worden gekozen dat zeker in Wallonië wordt erkend. Voor de hoofdroute is dat een dubbele verticale blauwe rechthoek , gescheiden door een witte balk. Voor de 3 aanloopverbindingen werd een identiek teken gebruikt maar met rode balken ipv blauwe en voor het rondje tussen Sippenaeken en Vijlenerbos zijn het groene balken . De bewegwijzering gebeurde met plaatjes in kunststof, geen geverfde tekens. Ze is in twee richtingen.
> Onderweg zijn ook een vijftal grotere borden geplaatst met de toeristische overzichtskaart van het Geuldal. Op een aantal plaatsen in de Geulvallei kom je ook langs Via Gulia-infoborden die een bepaalde bezienswaardigheid verklaren. Alle borden werden vervaardigd door Aqualis. De teksten zijn gewoonlijk zowel in het Nederlands, Duits als Frans, afhankelijk van de plaats. Borden zijn ook langs de trajecten van de aanloopwandelingen geplaatst.
Kaart / Gids / GPS
> Hoewel de Via Gulia op het terrein al in 2005 werd opengesteld, duurde het nog tot 2009 vooraleer er een topokaart verscheen. Ze werd gemaakt door het Belgische Nationaal Geografisch Instituut op vraag van de VVV Zuid-Limburg en de toeristische dienst van de Oostkantons. Dat ze door het NGI werd gemaakt betekent gelukkig niet dat ze enkel het Belgische deel bevat, ook het Nederlandse traject is volledig opgenomen op een schaal van 1:25.000.
> Zowel de route van 53 km als de aanloopwandelingen (Henri-Chapelle, Rabotrath en 3-landenpunt) zijn ingetekend. Als extra zijn ook nog eens alle trajecten van het 'Grenzrouten'-netwerkje ingetekend, evenals andere langeafstandspaden in de Geulregio. Deze uitstekende wandelkaart is te koop bij de toeristische diensten van de streek, oa de VVV van Valkenburg, Tourisme Pays de Herve en Toerisme Oostkantons.
> Een gids die niet over Via Gulia gaat maar die we absoluut willen vermelden is 'Wandelgids voor het Geuldal'. Een uitgave van de Valkenbergse Alpenvereniging (of 'Vallekebergse Alpe Vrung' in het Limburgs) onder redactie van Jan Notten (1935 - 2005). Vanaf de zesde editie (2002) is in deze wandelgids ook een 64 km lange route opgenomen die eveneens de Geul volgt van bron tot monding. 8 pagina's met een puur technische routebeschrijving.
> Onderweg over Via Gulia heb ik de routebeschrijvingen van dit variante traject meermaals gebruikt als alternatief en ik kwam tot de vaststelling dat dit traject vaak leukere en wildere paden opzoekt. Zeker een aarnrader dus. Waarom over een verharde weg wandelen als er ook een perfect alternatief bestaat via 'stiegelkes'? In deze gids zijn verder ook nog 27 kortere luswandelingen beschreven (en zeer goed aangevuld met achtergrondinfo).
> Extra kan je met de 'Wandelgids voor het Heuvelland' (eveneens van de Vallekebergse Alpe Vrung) de hele Euregio wandelend op een boeiende manier verkennen. Deze gidsen zijn ondermeer te koop in de VVV Zuid-Limburg te Valkenburg.
Update 2019: Deze gids blijkt nog moeilijk te vinden, eventueel tweedehands
Padmarkering
Alternatieve trajecten
> Op een tiental plaatsen langs de hoofdroute werden ook metalen borden met tussenafstanden aangebracht. Het symbooltje van de vuursalamander verwijst naar de richting bron - monding, dat van het zinkvooltje is voor wandelaars die van monding naar bron wandelen.
> Om bij het startpunt van Via Gulia te komen, de bron van de Geul bij Lichtenbusch, kan je via het treinstation van Eupen of Aken (Hauptbahnhof) reizen.
Route 1: Van het treinstation van Eupen wandel je in een paar minuten naar het busstation waar je bus 722 kan nemen. Deze rijdt een aantal keren per dag naar de grens met Duitsland maar niet steeds naar hetzelfde punt. De ene keer is de terminus Lichtenbusch Grenze, de andere keer Köpfchen Altes Zollamt. Beide haltes komen in aanmerking. Vanuit halte Lichtenbusch Grenze wandel je dan de Pleistrasse in, dus niet de Duitse grens over. Na iets meer dan 500 meter maakt de Pleistrasse een scherpe bocht naar links en komt ze op een T-kruising met de weg Hebscheider Heide. Rechtdoor en over de snelwegbrug hier. Over de brug bij de oprit neem je de eerste weg links (Johannisberg). Nadat je dan op het eerste kruispuntje rechtdoor wandelt, kom je na 100 meter bij het officiële startpunt van Via Gulia, gelegen bij het grote Fluxysstation daar. Er staan infopanelen van Via Gulia. Het is 1,5 km van de bushalte Lichtenbusch Grenze tot het startpunt.
Route 2: We raden echter de andere bushalte aan, Köpfchen Altes Zollamt. Deze halte wordt ook bediend door de snellere bus 14, die Eupen met Aken minstens één maal per uur verbindt. Neem schuin tegenover het oude tolhuisje een wegje dat na 150 meter overgaat in een veldweg. Hij draait naar rechts en vormt vanaf dat punt de grens tussen België en Duitsland (grenspalen). Als je bos inkomt let dan op een oud 'croix d'occis' en links zie je merkwaardige dikke zandstenen (de 'Zyklopensteine'). Blijf het weggetje vanaf daar steeds rechtdoor volgen over 700 meter om dan bij een jagershut links te nemen. Je komt voorbij de bronvijver van de Geul en als je het draaiende weggetje verder volgt kom je bij de fluxyssite en de infoborden op het startpunt van Via Gulia. De afstand tolhuisje - startpunt Via Gulia is eveneens 1,5 km maar dit traject is dus interessanter.
> Eindpunt Voulwames bij de monding van de Geul is echt een dood punt. Wandel op het einde terug naar Bunde, waar je een trein kan nemen naar Maastricht of nog wat verder, naar het treinstation van Meerssen (1 uur van de monding) waar je de Heuvellandtrein kan nemen naar Maastricht, Valkenburg of Schin-op-Geul. Je kan van eind- naar beginpunt van Via Gulia (of omgekeerd) reizen met openbaar vervoer. Niet rechtstreeks, voorzie genoeg tijd. In Maastricht neem je bvb Veolia-bus 50 naar Aachen Hauptbahnhof, daar neem je bus 14 richting Eupen en onderweg stap je af op de grensovergang te Köpfchen.
Een andere mogelijkheid is om vanuit Maastricht diezelfde Veolia-bus 50 te nemen richting Aken maar je stapt af in Vaals Busstation en neemt daar TEC-bus 396 richting Eupen. In Eupen of eerder stap je af om te wisselen voor TEC-bus 722 naar de grensovergangen van Köpfchen of Lichtenbusch.
> Gebruik de routeplanners van TEC, Veolia, NS, NMBS en Aseag (Aken) voor je transportplannen.
Veolia-Heuvellandspoorlijn
Openbaar vervoer
Etappe-indeling en overnachten
Aard van de paden
Beste wandelperiode
Kruisende langeafstandspaden
Bevoorrading & horeca onderweg
> gids van de VAV(zie hoger). In het etappeverslag zal ik de afkorting VAV gebruiken om naar deze gids te verwijzen.
* Begin je tocht bij grensovergang Köpfchen om de bron van de Geul te vinden (zie ook onder 'openbaar vervoer' verderop.
* Het traject van Via Gulia tussen Hergenrath en de Geul te Kelmis is zo gemaakt dat je langs het museum van Vieille Montagne passeert. Check de openingsuren van het interessante museum vooraf. Is het gesloten, ben je niet geïnteresseerd in het museum of maak je geen gebruik van de winkels en horeca van Kelmis, dan zou ik dat stuk van Via Gulia skippen. Teveel asfaltstroken, zo moet je in Kelmis over 1,3 km de N3 aflopen. Volg in de plaats daarvan het trajectvoorstel van de VAV, dat vanaf Hergenrath dichter bij de Geul blijft en door weilanden loopt via de mooie Rochuskapel te Kelmis enkel de N3 te kruisen.
* Halfweg tussen de N3 te Kelmis en het centrum van Moresnet kan je een leuker traject kiezen langs de rechteroever van Geul via stegelkes en een oeverpad. Via Gulia loopt over de minder interessante linkeroever van de Geul, over een verlaten spoortraject.
* Tussen Moresnet en Plombières loopt Via Gulia een hele tijd over een oude spoorlijn (RAVeL) maar het is interessanter om ook hier de rechteroever van de Geul te volgen door weiden en over een mooi pad afgelijnd met daslook (begin mei) om pas de spoorlijn te vervoegen ter hoogte van een spoorbrug over de Geul. Kort de spoorlijn volgen en verlaat dan alweer Via Gulia door een graspad te nemen voor je de Geul kruist. Rechts van de Geulvallei wandel je dan recht naar het interessantste deel van het unieke zinkflorareservaat van Bleyberg (ipv er langs) en kan je het indrukwekkende verdwijngat van de Geul van kortbij bekijken. Ook hier volgt Via Gulia zowat de hele tijd de spoorlijn en blijft het pad op de linkeroever.
* Vanaf het centrum van Plombières kan je 1 km lang een wilder pad volgen door weiden, via stegelkes. Je blijft ook nu korter bij de Geul dan Via Gulia doet. Na 1 km vervoeg je weer Via Gulia.
* Bij de Terbruggemolen van Sippenaeken loopt Via Gulia rond om door het centrum van Sippenaeken te passeren, terwijl VAV dwars door de camping verderop vervolgt, een korter traject zonder onnodig meer asfalt. In Sippenaeken zelf is niet dadelijk iets wereldschokkends te zien.
* Via Gulia loopt in Wittem meer door het centrum en daarna een hele tijd over het fietspad langs een drukke weg. Ook hier weer een veel beter alternatief van VAV.
* Tussen Gulpen en Wijlre loop je de hele tijd langs een verkeersweg. Beter alternatief is om halverwege links te gaan bij een rustbank om via het gehucht Beertsenhoven naar de watermolen van Wijlre te wandelen.
* Te Rothem gaat Via Gulia over verharde wegen naar en door Meerssen en langs het station daar. VAV daarentegen neemt bij de Geulhammermolen al een ander traject en loopt een stuk verder niet door Meerssen maar zoekt iets rustiger paden en wegen op tussen Rothem en Meerssen. Bij de hoeve Weerterhof ontmoeten beiden elkaar weer.
* Bijna op het einde, als je bij het Julianakanaal kom, gaan beide trajecten weer splitsen. VAV gaat naar links, brug over het Julianakanaal over en dan verder de Geul volgen tot de monding in de Maas. Via Gulia gaat bij het Julianakanaal rechts om noordelijk een brug over het Julianakanaal te nemen en via het gehucht Voulwames naar de grenspaal bij de Maas te wandelen (niet de mondingsplaats van de Geul!).
GrenzRouten
Pad door de Euregio, gemaakt met vnl. Europees geld zoals Via Gulia. Hoofdas van 30 km tussen Raeren en Orsbach met daarvan aftakkend 9 korte rondwandelingen. Gemarkeerd met logo en donkerrode symbolen. Trajecten zijn ingetekend op de Via Gulia-topokaart. Hoofdroute loopt te samen bij start Via Gulia nabij Lichtenbusch. Kleinere lussen worden vaker gekruist.
GR 563 Herve
Grote Routepad van de Waalse GR-vereniging SGR. Loopt over 150 km circulair door de Euregio door zeer afwisselende landschappen, van het drielandenpunt, de Oostkantons tot het land van Herve en de Vesdervallei. Het pad loopt te samen met Via Gulia in de omgeving van Hauset en nogmaal tussen Kelmis en Moresnet.
GR 128 Vlaanderenroute
Pad van de Vlaamse Grote Routepaden dat Frans-Vlaanderen via alle Vlaamse provincies verbindt tot Voeren en eindigt in Aken. Kruist Via Gulia te Epen. GR 128 loopt sinds 2000 aan de Nederlandse kant van de grens in het spoor van het Krijtlandpad, daar zonder eigen markering dus.
Streekpad Krijtlandpad
Nederlands Streekpad van 89 km dat de meest zuidelijke en heuvelende uithoek verkent van Nederland. Loopt in lus tussen Maastricht en het drielandenpunt te Vaals. Tussen Mechelen en Houthem loopt Via Gulia vaak te samen met Via Gulia. Verslag.
LAW-7 Pelgrimspad
ANWB-wandelroute gemonitord door Wandelnet en uitgebouwd volgens het GR of LAW-concept. Alternatieve route voor Santiago de Compostela. Amsterdam - 's Hertogenbosch - Visé over 466 km. Loopt even te samen met het Via Gulia bij Gulpen, Wijlre en Schin-op-Geul.
LAW-9 Pieterpad
Meest populaire langeafstandspad van Nederland. Verticaal door Nederland van Pieterburen naar de Maastrichtse Sint-Pietersberg over 492 km. Stuk tesamen met Via Gulia in de vallei van de Geul tussen Valkenburg en Geulhem.
Zuid-Limburg wandelroute
Pad van de Nederlandse Wandelsportbond (NWB). 73 km door de meest zuidelijke uithoek van Nederland. Geel-blauwe strepen. Loopt te samen met Via Gulia te Epen en ook bij Houthem en nabij Meerssen.
Hertog Limburgpad
Pad van het NL-Limburgse St-Catharinagilde. Lus van 135 km + 20 korte rondwandelingen. Loopt door de Euregio, klemtoon op de geschiedenis van het oude Hertogdom Limburg en het Land van Rode. Volledig beschreven in een gids maar niet systematisch gemarkeerd. Insignes, vaak op rustbanken. Kruist Via Gulia bij Kelmis, Moresnet, Epen, Mechelen en Wittem.
Via Mosana (variant Aken)
Pad van het Waalse Santiagogenootschap voor wandelaars naar Santiago de Compostela. Vanuit Maastricht of Aken tot Namen (143 km). Kruist Via Gulia te Morenset.
Jakobspad Millingen - Aachen
Duitse pelgrimsweg van 230 km, onderdeel van het padennet naar Santiago de Compostela. Loopt via zuidelijk Nederland, kruist Via Gulia verscheidene malen tussen Wittem en Meerssen.
Jacobspad Millingen - Aachen (variant Gerlachus)
Afsteker van 16,5 km tussen Meerssen en Gulpen. Loopt een tijd te samen met Via Gulia in de Geulvallei tussen Houthem en Valkenburg.
Peerkepad
'Pelgrimstocht van een heilige naar een zalige'. Meditatieve wandelroute van 150 kilometer in lijn opgebouwd rond de heilige Peerke Donders. Wittem - Bree - Achelse Kluis - Tilburg. Niet gemarkeerd maar volledig beschreven in een gids. Loopt te samen met Via Gulia bij het klooster van Wittem en oostelijk richting Meerssen. Er bestaan nog meer niet-gemarkeerde maar beschreven pelgrimspaden in Zuid-Limburg.
Kroegjesroutepad
Een ongemarkeerde route van 55 km, summier beschreven door Yvonne Cox van wandelcafé 'A gen kirk' te Vijlen in een dun gidsje. Loopt in lus Epen - Vijlen - drielandenpunt - Teuven - Epen.
Wandelinfo
> Via Gulia kiest helaas nog al eens voor verharde paden en wegen terwijl er vaak een mooi alternatief voorhanden is. Daarover hadden we het al eerder in het verslag. Het procentueel aandeel van 'harde' paden en wegen (beton en asfalt) op Via Gulia bedraagt zo'n 50 %, relatief veel eigenlijk en er zitten ook langere stukken verharding tussen. Op het alternatieve ongemarkeerde traject van de Valkenbergse Alpenvereniging daalt dat percentage tot 25 %.
> Typisch voor het Land van Herve en het Heuvelland zijn de vele paadjes die dwars door weiden lopen en toegankelijk zijn via draaihekjes ('stiegelkes'). De oevers van de Geul zijn vaak op die manier toegankelijk en het zijn meestal de leukste wandelpaden van Via Gulia.
> De ondergrond is vaak licht zanderig (mergel) en soms ook keiïg. Op het hoger gelegen Waalse deel is de bodemsamenstelling meestal zwaarder en steniger. De paden zijn niet veeleisend of gevaarlijk wat hoogteverschillen en moeilijkheidsgraad betreft. Aangezien je waarschijnlijk bij de bron van de Geul vertrekt, loop je ook meestal dalend. Naar het eindpunt toe zijn meer geasfalteerde wegen niet te vermijden. In de omgeving van Bunde en Meerssen moet je immers nogal wat verkeersaders kruisen.
> Een gewone sportschoen is dus voldoende als schoeisel maar toch best schoenen die waterdicht zijn als je bij nat weer over de graspaden door weiden loopt.
> Rond half mei! Langs de Geuloevers staat dan massaal daslook in bloei, vooral tussen Moresnet en Plombières en tussen Valkenburg en Geulhem. Ook de zinkviooltjes en andere zinkflora bloeien dan al volop te Plombières. De eerste orchideeënsoorten bloeien al, je moet echter wat geluk hebben om er te vinden, het nabijgelegen Gerendal (niet langs Via Gulia) is de plaats om verschillende soorten met zekerheid te zien. In mei zijn de dagen lang en alle campings zijn open.
> De Euregio van Land van Herve en Zuid-Limburg waar Via Gulia door loopt, is intensief voorzien van andere lange wandelpaden. Zuid-Limburg en de Geulvallei staan ook bekend als één van de meest aantrekkelijke wandelgebieden van Nederland. Het is dan ook een vrij lang lijstje.
> Zelf heb ik de tocht in 3 dagen afgelegd.
Dag 1: Bron Geul te Lichtenbusch - Sippenaeken (20 km).
Dag 2: Sippenaeken - Schin-op-Geul (17 km).
Dag 3: Schin-op-Geul - Monding Geul te Voulwames (16 km).
Deze indeling is gebaseerd op de aanwezigheid van campings te Sippenaeken en te Schin-op-Geul.
> De Waalse camping Au Vieux Moulin van Sippenaeken ligt krak op de grens met Nederland. Via Gulia loopt door deze camping. De eerste etappe is met 20 km de langste maar ook niet zo lang. Wil je onderweg het één en ander bezoeken, zoals het gebied rond de Geulbron, het natuurreservaat Bleyberg of het museum van Kelmis neem dan toch best een vroege start. Je kan ook gebruik maken van de erg rustige natuurcamping tussen Hauset en Hergenrath, bij de Hammerbrücke.
> In Schin-op-Geul heb je de keuze uit een drietal campings. Via Gulia passeert er kort na mekaar campings Gele Anemoon, De Gronselenput en Vinkenhof. Alle drie hebben een hoge standaard en hebben een kleinschalig, vriendelijk karakter. Een lichte voorkeur voor De Gronselenput omdat ze een trekkerstarief hebben voor tentjes tot 2 personen.
> Bij de Geulmonding te Voulwames zijn er geen faciliteiten.
> Er zijn uiteraard nog veel andere campings in het Limburgse Heuvelland maar omwille van een evenwichtige etappe-indeling leek de keuze voor deze campings voor de hand te liggen. Indien je Via Gulia in slechts 2 etappes wil afleggen, dan zou je in de omgeving van Epen overnachting kunnen zoeken, er zijn ook daar nogal wat (kleinschalige) campings. De VVV van Zuid-Limburg te Valkenburg kan je zeker verder informeren indien je liever onderdak slaapt.
> Op het Waalse deel van de route heb je restaurants en cafés te Hauset, Hergenrath, Kelmis en beperkt ook te Moresnet, Plombières en Sippenaeken. Te Sippenaeken kan je op zomerse vakantiedagen een café en frituur open vinden op de camping waar je door loopt. Door de toeristische populariteit vind je in het Zuid-Limburgse Heuvelland zowat in elk dorp langs de wandelroute cafés en restaurants die ondermeer de bekende Limburgse vlaai op de kaart hebben. Op eindpunt Voulwames is geen café om je aankomst te vieren!
> Voor inkopen en bankautomaten onderweg richt je je het best op Kelmis voor het Waalse deel en op Valkenburg voor het Zuid-Limburgse deel.
> Nog langer was het wachten op de wandelgids van de Via Gulia. In 2012 verscheen een duitstalige pocketgids. 'Via Gulia - Göhltalroute' werd uitgegeven door Meyer & Meyer Sport en geschreven door Jens M. Warnsloh. Het boekje telt 137 pagina's. Kaartmateriaal in de gids zelf is eerder pover maar de NGI-kaart vult dat hiaat helemaal op. Te koop in de Duitstalige toerismekantoren, je kan het boek ook vooraf online bestellen vor 12,95 € .
ISBN 978-3-89899-727-0.
> Door de aanschaf van het boek kan je ook extra GPS-data downloaden in een ZIP-bestand. Meyer & Meyer. Deze gids is ook te te koop als E-book voor 10 € op dezelfde site van de uitgever. Er waren plannen om de gids ook in het Nederlands en het Frans uit te geven, dat gebeurde voralsnog niet maar in 2015 verschenen we de vertaling op de nieuwe website van Via Gulia.








Via Gulia (53 km)