> Terwijl de topogids 'La Traversée des Pays et des Âges' laat beginnen in het dorpje Buret, vangen we zelf wat verder aan: 'Baraque Dupont' noemt de plek, net ten noorden van het dorp Limerlé. Hierdoor kunnen we deze 48 km lange en enkel in wijzerzin bewegwijzerde tocht mooi in 2 etappes indelen met telkens hetzelfde eindpunt.
> Meteen maken we kennis met enkele oude landschapslijnen: Een Romeinse weg, een verlaten spoorweg, de grenslijn tussen de 2 Luxemburgen en op het einde de wat mysterieuze Kardo Maximus.
> Meteen maken we kennis met enkele oude landschapslijnen: Een Romeinse weg, een verlaten spoorweg, de grenslijn tussen de 2 Luxemburgen en op het einde de wat mysterieuze Kardo Maximus.
Startpagina
> Wandelen > La Traversée des Pays et des Âges
Spoorlijn 163> De spoorbedding, nu RAVeL, was tot 2011 een beetje dicht gegroeid en behoort tot lijn 163 (Sankt Vith - Gouvy - Bastogne - Libramont). Dit spoordeel tussen Bastogne en Gouvy werd aangelegd in 1884 - 1885. Dwangarbeiders trokken tijdens WO I lijn 163 nog verder door, van Gouvy tot Sankt Vith. Bedoeling van de Duitsers was oa om zo snel mogelijk oorlogstuig en soldaten naar de fronten in Frankrijk te verschepen.
Heirbaan Keulen - Reims> Bijna 20 km van de Traversée des Pays et de Âges loopt over deze Romeinse heirbaan! De weg tussen Reims en Keulen is wellicht niet zo belangrijk geweest dan bvb de heerweg Reims - Trier of Boulogne - Bavai - Tongeren - Keulen. Aanwijzing daarvan is ondermeer dat hier in de Ardennen geen sporen van plaveisel op deze heerweg zijn ontdekt. Er is ook twijfel over de loop van de heerweg hier op het deel waar we wandelen. Mogelijk liep hij iets meer zuidelijk of was er een parallelle weg die oa door Troine en Hautbellain liep.
> Dat er in de streek wel degelijk een Romeinse baan west - oost richting liep is vrijwel zeker, bewijs daarvan is de beroemde 'tafel van Peutinger'. Bovendien zijn er op verscheidene plaatsen in de buurt van de heerweg sporen uit de Romeinse periode gevonden, zoals tumuli en villafunderingen. Niets wijst er op dat na de val van het Romeinse rijk deze heirbaan nog intensief werd gebruikt, anders waren er in de middeleeuwen ongetwijfeld langs de weg grotere woonkernen en dorpen tot ontwikkeling gekomen.
> Tot die snelle link hoorde ook lijn 163A, waarover je elders op Trekkings.be een uitgebreid verslag vindt. De verbinding functioneerde verder in vredestijd tot aan de Franse grens maar na WO II werd de lijn - over decennia verspreid - in fasen ontmanteld. De jongste delen werden eerst afgeschaft, de spoorlijn Gouvy - Sankt-Vith werd al begin jaren '60 opgebroken. Het deel van de spoorweg dat we hier zien (tussen Gouvy en Bourcy) werd afgeschaft in 1986, de verbinding Bourcy - Bastogne sneuvelde in 1991 en Bastogne - Libramont is sinds 1993 officieel 'tijdelijk buiten dienst'.
> In 2009 werd het spoordeel van Bastogne tot Bourcy voorzien van een laag asfalt en opengesteld als RAVeL. Als je de spoorlijn nabij Limerlé er zo overgroeid bij zag liggen
> In 2009 werd het spoordeel van Bastogne tot Bourcy voorzien van een laag asfalt en opengesteld als RAVeL. Als je de spoorlijn nabij Limerlé er zo overgroeid bij zag liggen
in 2010 was het moeilijk voor te stellen dat ook voor dit stuk geld werd uitgetrokken om hier een RAVeL aan te leggen. In 2011 worstelden de asfalteermachines er echter door en je kan nu dus fietsen van Bastogne tot Gouvy (30 km) over de voormalige spoorlijn die de 'RAVeL de l'Ardenne' werd.
> Een paar 100 meter na de spoorkruising passeren we een eerste wegkruising. Hier takt een verkortingsroute ('raccourci') van de TPA af naar grenspaal 271, bewegwijzerd in die richting met het TPA-logo in rode kleur. Dit is een erg oud kruispunt, wellicht daterend uit het Romeinse tijdvak. Op het einde van deze wandeldag kom ik langs hier terug naar Baraque Dupont.
> Wat later kruisen we nog zo'n oude veldweg. Ongetwijfeld is hier, zo kort bij de grens, vroeger nogal wat gesmokkeld. Op het volgende kruispunt (we zijn ondertussen zo'n 1,5 km onderweg) komen we aan de
> Wat later kruisen we nog zo'n oude veldweg. Ongetwijfeld is hier, zo kort bij de grens, vroeger nogal wat gesmokkeld. Op het volgende kruispunt (we zijn ondertussen zo'n 1,5 km onderweg) komen we aan de
nog zo'n 'baraque'. Na Baraque Dupont staat het huis hier bekend als 'Baraque Dumont'. Niet richting Hautbellain volgen bij de vorksplitsing maar de linkse tak nemen.
> Er zijn wat twijfels over de historische loop van de Romeinse weg. Logisch is dat hij gewoon rechtdoor liep, soms wordt echter ook gedacht dat hij hier rechts liep en verder langs een heuvel die nu op de topokaart staat als 'Steinemann' (verwijst naar een tumulus op die heuvel).
> La Traversée des Pays et des Âges gaat dus rechts bij grenspaal 284 en loopt over een prettig, licht verhard graspad door jong bos en langs weiden. Deze weg loopt helemaal door tot de N68 waar je winkels en tankstations vindt bij een voormalig drielandenpunt (Luxemburg, België, Duitsland). Zo ver gaan we echter niet. Halverwege gaan we kort na een grote weide rechts het bos in. Op een T-kruising van paden naar rechts en kort daarna weer links. Dit aanvankelijk onverharde pad krijgt al snel een asfaltlaag en loopt vervolgens het dorp Huldange binnen.
> In het centrum van Huldange houden we de kerk rechts en wandelen we gewoon rechtdoor, onderweg komt GR 57 er even bij. Het asfaltje klimt naar Buergplaz.
> Voorbij Buergplaz daalt de asfaltweg naar de N68 (Vielsalm - Clervaux). Waar de Traversée rechts scherp wegdraait van deze autoweg ligt een baancafé (of 'brasserie' om het chiquer te laten klinken). We lopen nu een hele tijd in zuidwestelijke richting, eerst door het Géidingerbësch waarin vooral productiedennen staan. Een doorkijkje laat je even de kapel van Goedange zien.
> We kruisen een asfaltweg en lopen na een volgende kruising over een geasfalteerde veldweg richting Gaalgebierg. Onderweg pieken verscheidene kerktorens uit het landschap, oa van de twee Bellains. Bij de platte top van de Gaalgebierg, op 492 meter, zijn nog tumuli te herkennen en er staat ook een assestenen schuilhokje. Tesamen met GR 57 dalen we licht tot de asfaltweg tussen Basbellain en Troisvierges. Vlakbij staat het oude Tritte Kreckx.
> Op dit oude kruispunt nemen we een geasfalteerd wegje dat schuinlinks snel daalt in de vallei van de jonge Woltz. Voor ons in de vallei ligt een interessante brok natuur, het reservaat Cornelysmillen.
> De Traversée des Pays et des Âges steekt de Woltz over en dadelijk daarna de spoorlijn Luik - Clervaux. Even stijgen, GR 57 verlaten we definitief dit maal om dadelijk de eerste weg rechts te nemen. Deze stijgt nog licht om op een T weer naar rechts te dalen naar de spoorlijn. In de gevarieerde haagbegroeiing ondermeer kardinaalsmuts, een struik die in de maand oktober en november fel roze en oranje kleurt van de 'kardinaalsmutsjes'. Het wegje slingert langs de spoorlijn en langs een knuppelpad van het natuurreservaat Cornelysmillen.
> Kort voor de oude molengebouwen van de Kiirchermillen (Moulin de Basbellain) loop je links omhoog. De geschiedenis van de molen gaat terug tot minstens de 12de eeuw, een infobord vertelt je er wat meer over. Een inkortingsroute van
> Kort voor de oude molengebouwen van de Kiirchermillen (Moulin de Basbellain) loop je links omhoog. De geschiedenis van de molen gaat terug tot minstens de 12de eeuw, een infobord vertelt je er wat meer over. Een inkortingsroute van
de TPA loopt van bij de molen verder langs de spoorlijn tot Hautbellain. We gaan hier echter links over de hoofdroute die een stijgende steenslagweg neemt en die recht naar de grens met België loopt.
> We passeren de grens tussen grenspalen 274 en 275. Even later komt hier in dit donker dennenbos van links het wit-oranje gemarkeerde pad 'Sentier des Passeurs' ons pad vervoegen.
> We passeren de grens tussen grenspalen 274 en 275. Even later komt hier in dit donker dennenbos van links het wit-oranje gemarkeerde pad 'Sentier des Passeurs' ons pad vervoegen.
> Met deze vluchtlijn zijn we stilaan verzadigd aan lijnen in het landschap. Een 200 meter verder heb ik hier na 18 km de Traversée verlaten om dit Sentier des Passeurs naar rechts te volgen en zo 1,5 km verder, bij 'la Maison Rouge' via de inkortingsroute van de Traversée verder noordelijk te wandelen tot Baraque Dupont. Daarmee is de eerste cirkel (ongeveer 21 km) over de Traversée des Pays et des Âges rond.
> We zijn nu 10 km ver langs de Traversée des Pays et des Âges.
> La Traversée des Pays et des Âges loopt voorbij grenspaal 280 verder door open velden op een hoogte van 500 meter. Rechtsvoor in de verte zie je mogelijk al het hoogste punt van de hele route, 559 meter, tevens het op één na hoogste punt van het Groot Hertogdom Luxemburg, Buergplatz, getopt met een watertoren. Over zowat 7 km komen we daar langs.
> We passeren weer voorbij bij een inkortingstraject van de Traversée, van hieruit gemarkeerd in tegengestelde richting. Deze loopt rechtstreeks naar het dorp Hautbellain en verder zuidelijk. Handig als je slechts een kort circuit van zowat 11 km wil maken.
> We vervolgen over de hoofdroute. De Romeinse heerweg komt plots op een T-kruispunt. Ongewoon voor een Romeinse weg die altijd recht loopt, enzij er een onoverkomelijk hindernis is. Die is er hier niet, de heerweg liep inderdaad gewoon door waar nu veld is. Het is door de aanleg van spoorlijn 42 tijdens de vorige eeuw dat hier het historische wegenpatroon verstoord werd. Daardoor is hier een stuk heerweg verdwenen onder veld.
> We passeren weer voorbij bij een inkortingstraject van de Traversée, van hieruit gemarkeerd in tegengestelde richting. Deze loopt rechtstreeks naar het dorp Hautbellain en verder zuidelijk. Handig als je slechts een kort circuit van zowat 11 km wil maken.
> We vervolgen over de hoofdroute. De Romeinse heerweg komt plots op een T-kruispunt. Ongewoon voor een Romeinse weg die altijd recht loopt, enzij er een onoverkomelijk hindernis is. Die is er hier niet, de heerweg liep inderdaad gewoon door waar nu veld is. Het is door de aanleg van spoorlijn 42 tijdens de vorige eeuw dat hier het historische wegenpatroon verstoord werd. Daardoor is hier een stuk heerweg verdwenen onder veld.
> De verdwenen Romeinse weg verplicht ons dus om naar rechts af te wijken om na zowat 400 meter en voor we het centrum van Hautbellain bereiken links in te slaan. Behalve een bushalte zijn er geen faciliteiten in Hautbellain, ondanks dat het feit dat dit ooit een machtig dorp was.
Hautbellain
(Oberbesslingen in het Duits, Beesslék in het Luxemburgs) is een stokoud dorpje. Amper voor te stellen dat dit slaperige boerengat ooit de belangrijkste nederzetting was van de hele regio. Zelfs Gouvy en Troisvierges vielen lang geleden onder kerkelijk en juridisch gezag van Bellain.
> Het is zeker niet het enige dorp met een erg lange geschiedenis maar het bestaan van Bellain werd al vermeld in een document geschreven door de bisschop van Tours in de vroege middeleeuwen. Daarin maakte hij melding van het feit dat Frankenkoning Childebert II hier in "Belsonancum" passeerde om er in een villa, waar zijn zus tijdelijk woonde, recht te spreken. Dat was in het jaar 585. Childebert II moet toen amper 15 jaar zijn geweest, hij stierf in zijn 25ste levensjaar. Volgens sommige historici is het mogelijk dat hier in Bellain de eerste kerk van de Ardennen werd gebouwd, strategisch gelegen op de scheidingslijn tussen Rijnland en Maasland, tevens de grenslijn van de romaanse en germaanse taalgemeenschappen en langs de verbindingsweg tussen Reims en Keulen.
> Ook in de middeleeuwen straalde het dorp een zeker gezag uit. Daarvan is nu bijna niks meer te merken. Het oudste zichtbare teken dat vandaag nog herinnert aan die rijke geschiedenis is een gerechtskruis in het centrum van het dorpje. In de harde zandsteen van dat kruis is het jaartal 1595 ingegrift. Bij opgravingen in de jaren '90 van vorige eeuw werden grondvesten van een 3de eeuwse Romeinse villa bloot gelegd.
(Oberbesslingen in het Duits, Beesslék in het Luxemburgs) is een stokoud dorpje. Amper voor te stellen dat dit slaperige boerengat ooit de belangrijkste nederzetting was van de hele regio. Zelfs Gouvy en Troisvierges vielen lang geleden onder kerkelijk en juridisch gezag van Bellain.
> Het is zeker niet het enige dorp met een erg lange geschiedenis maar het bestaan van Bellain werd al vermeld in een document geschreven door de bisschop van Tours in de vroege middeleeuwen. Daarin maakte hij melding van het feit dat Frankenkoning Childebert II hier in "Belsonancum" passeerde om er in een villa, waar zijn zus tijdelijk woonde, recht te spreken. Dat was in het jaar 585. Childebert II moet toen amper 15 jaar zijn geweest, hij stierf in zijn 25ste levensjaar. Volgens sommige historici is het mogelijk dat hier in Bellain de eerste kerk van de Ardennen werd gebouwd, strategisch gelegen op de scheidingslijn tussen Rijnland en Maasland, tevens de grenslijn van de romaanse en germaanse taalgemeenschappen en langs de verbindingsweg tussen Reims en Keulen.
> Ook in de middeleeuwen straalde het dorp een zeker gezag uit. Daarvan is nu bijna niks meer te merken. Het oudste zichtbare teken dat vandaag nog herinnert aan die rijke geschiedenis is een gerechtskruis in het centrum van het dorpje. In de harde zandsteen van dat kruis is het jaartal 1595 ingegrift. Bij opgravingen in de jaren '90 van vorige eeuw werden grondvesten van een 3de eeuwse Romeinse villa bloot gelegd.
> Vermoedelijk is het verval van Bellain reeds ingezet in de 17de eeuw als oorlogen en ziektes een zware hypotheek legden. Dat ging verder door tot eind 19de eeuw toen er armoede heerste in zowat heel Luxemburg en vele inwoners per boot emigreerden naar het Amerikaanse continent. De komst van de trein deed Gouvy en Troisvierges uitgroeien tot belangrijkste dorpen van de streek.
> De wandelroute loopt een hele tijd over de Romeinse weg, die wat verder licht meedraait met de hoogtelijn van 500 meter. Van links komt een veldweg die tevens de officiële grenslijn vormt tussen België en het Groot-Hertogdom. Dat punt is gemarkeerd met een tussenpaal. De grens maakt hier een bocht van bijna 90° en volgt nu ons traject over de Romeinse weg. Kort daarna bereiken we grenspaal 280. Voor de plaatselijke boer vormt die paal duidelijk een vervelende hindernis, hij gebruikt hem dan maar om mee zijn weide af te sluiten.
> Als je een langgerekt smal bosje langs de weg nadert dan kan je nog waarnemen (als de akkers niet begroeid zijn) hoe de Romeinse weg hier uit de velden van links komt om in een flauwe bocht van de asfaltweg deze weer te vervoegen. Weer op de Romeinse weg stijgen we bijna ongemerkt verder door. Kort daarna passeren we een merkwaardig wegkruis.
Als grenspalen konden spreken...> Voor 1830 waren de huidige Waalse provincie Luxemburg en het Groothertogdom Luxemburg één gebied, het stond onder het gezag van het Nederlandse huis van Oranje. Met de opstand van de Zuidelijke Nederlanden tegen Willem I in 1830 moeten de grenzen opnieuw worden vastgelegd.
° De internationale grootmachten Groot-Brittannië, Rusland, Oostenrijk en Pruisen erkennen in 1830 al het Voorlopige Bewind van de jonge Belgische staat en publiceren in 1831 de 'Grondslagen der Scheiding'. Daarbij wordt ondermeer heel Luxemburg aan de Nederlanders gegeven. België protesteert en dat resulteert in een akkoord waarbij het Frans sprekend deel van Luxemburg aan België zou worden gegeven en het Letzebuergesch sprekend deel aan Nederland. Omwille van strategische redenen laat Frankrijk die grens nog wat aanpassen.
° Een krachtmeting tussen Nederland en Frankrijk over de grenzen zal de volgende jaren de jonge Belgische politiek overheersen. Ondertussen blijft België nog jaren heel Luxemburg besturen.
° In 1838 aanvaardt Willem I eindelijk de XXIV artikelen en dus ook de uitgetekende grens.
° In 1839 wordt het akkoord ondertekend en vanaf 1843 start een Belgisch-Nederlandse commissie met de afbakening van de oostelijke grens op het terrein. Vandaar dus dat in de ijzeren palen het jaartal 1843 is gesmolten.
> De gietijzeren palen (hol binnenin) werden vervaardigd in de Cockerill-fabrieken van Seraing. Ze wegen ongeveer 372 kg per stuk. Je verplaatst dus de grens niet even snel. Het octagonale onderste deel (grotendeels in de grond) is 1 meter lang. De top is een gestileerde dennenappel.
> De vorm van deze grenspalen is zowat identiek aan die op de huidige grenslijn tussen België en Nederland. Op de grens tussen Luxemburg en België zijn ze echter niet of slecht onderhouden. In de 170 jaren dat ze er staan hebben ze heel wat te verduren gekregen: Jagers die ze als schietobject gebruiken, boeren die ze scheefrijden met hun machines, vandalisme, enz... Niet weinigen zijn er hun dennenappeltje, dat de paal aftopt, bij ingeschoten. Gezien hun respectabele leeftijd verdienen ze eigenlijk toch wat meer zorg en bescherming. Het zijn excentrieke symboolobjecten van het oude Europa met zijn vaak verschoven grenzen.
> De grenspalen tussen het GH Luxemburg en België zijn genummerd van 1 tot 286. Langs de Traversée des Pays et des Âges passeren we tussen de nummers 258 en 286. Niet altijd zijn ze even gemakkelijk te ontdekken. Waar nodig zijn er ook nog tussenpalen geplaatst die uit steen zijn en een andere vorm hebben. Het vinden van al die palen is voor sommigen een echte sport geworden.
> De grenspalen tussen het GH Luxemburg en België zijn genummerd van 1 tot 286. Langs de Traversée des Pays et des Âges passeren we tussen de nummers 258 en 286. Niet altijd zijn ze even gemakkelijk te ontdekken. Waar nodig zijn er ook nog tussenpalen geplaatst die uit steen zijn en een andere vorm hebben. Het vinden van al die palen is voor sommigen een echte sport geworden.
Waterscheidingslijn tussen Maas- en Rijnbassin> We lopen al sinds het begin van de tocht over deze waterscheidingslijn tussen 2 grote hydrografische bekkens. Links daarvan wateren alle beken en rivieren naar de Maas. Op amper 1 à 2 km in vogelvlucht liggen trouwens de bronnen van de Oostelijke Ourthe. Rechts van de lijn watert alles af naar door het enorme Rijnbassin. Zo liggen op 1 km rechts de bronnen van de Woltz. Uiteindelijk komt al dat water terecht in dezelfde plas, de Noordzee.
> In een bosje kruisen we GR 57,een met witrode tekens gemarkeerd lange afstandswandelpad dat over meer dan 200 km Luik met Diekirch verbindt. Links loopt dit GR-pad naar het dorpje Wathermael aan de Waalse kant van de grens. Wathermal heeft een mooie dorpskern en op het bij de kerk gelegen kerkhof kan je nog een zeldzaam middeleeuws zadelgraf zien. Van Wathermal loopt GR 57 verder naar Gouvy-station. Volg je het pad rechts dan loop je rechtstreeks naar het Luxemburgse dorp Huldange.
> La Traversée des Pays et des Âges loopt echter rechtdoor tot we een volgend kruispunt van paden bereiken op een hoogte rond 520 meter bij grenspaal 284. We zijn hier nu 8 km ver op de Traversée. Door naar rechts te wandelen bij de grenspaal staan we op het punt om de Romeinse weg Reims -Keulen evenals de waterscheidingslijn tussen Rijn en Maas te verlaten.
> La Traversée des Pays et des Âges loopt echter rechtdoor tot we een volgend kruispunt van paden bereiken op een hoogte rond 520 meter bij grenspaal 284. We zijn hier nu 8 km ver op de Traversée. Door naar rechts te wandelen bij de grenspaal staan we op het punt om de Romeinse weg Reims -Keulen evenals de waterscheidingslijn tussen Rijn en Maas te verlaten.
Spoorlijn 42> Dit spoor komt uit de vallei van de Ourthe te Rivage om via de rivierdalen van Amblève en Salm te klimmen tot zijn hoogste punt hier. Belangrijkste stations onderweg zijn Aywaille, Coo, Trois-Ponts, Vielsalm en Gouvy. In zuidelijke richting loopt de lijn door naar Troisvierges, Clervaux, Ettelbrück en Luxemburg in de valleien van oa Wiltz en Sûre. In Bellain was ook een station maar die stop is sinds 1998 afgeschaft. Bijna het hele traject loopt tegenwoordig over enkelspoor en is sinds 2000 volledig geëlectrificeerd. Er passeert hier een trein in elke richting ongeveer om de 2 uren.
d'Waisst Kreckx
> Wat onopvallend staat hier een wegkruis met de naam “d'waisst Kreckx” of “Croix blanche”, dat wordt gecatalogiseerd als mogelijk het oudste wegkruis in het hele Groot Hertogdom. De ouderdom ervan gaat verloren in de tijd maar het bestaan ervan is al terug te vinden in een document uit 1475. De gebruikte steen is arkose, waarschijnlijk afkomstig uit de streek van Vielsalm. Het is echter niet uitgesloten dat dit kruis is gevormd uit een ouder merkteken uit de Romeinse periode, zoals een mijlpaal of kadastersteen, gezien de ligging langs de Romeinse weg. Zoals je ziet is het bovendeel ervan verschillend van de basis. Landbouwmachines hebben het kruis verschillende keren meegeschept en van zijn sokkel gerukt. Het bovendeel is dan ook een kopie, het originele wordt bewaard in het Nationaal historisch museum van Luxemburg. (Bron: Gids van La Traversée des Pays et des Âges)
> Wat onopvallend staat hier een wegkruis met de naam “d'waisst Kreckx” of “Croix blanche”, dat wordt gecatalogiseerd als mogelijk het oudste wegkruis in het hele Groot Hertogdom. De ouderdom ervan gaat verloren in de tijd maar het bestaan ervan is al terug te vinden in een document uit 1475. De gebruikte steen is arkose, waarschijnlijk afkomstig uit de streek van Vielsalm. Het is echter niet uitgesloten dat dit kruis is gevormd uit een ouder merkteken uit de Romeinse periode, zoals een mijlpaal of kadastersteen, gezien de ligging langs de Romeinse weg. Zoals je ziet is het bovendeel ervan verschillend van de basis. Landbouwmachines hebben het kruis verschillende keren meegeschept en van zijn sokkel gerukt. Het bovendeel is dan ook een kopie, het originele wordt bewaard in het Nationaal historisch museum van Luxemburg. (Bron: Gids van La Traversée des Pays et des Âges)
Buergplaz
> Getopt met een watertoren werd lang gedacht dat deze plek op 559 meter het hoogste punt is in het GH Luxemburg. Met de onnatuurlijke ophoging er bij geteld is dat misschien wel zo. Nauwkeuriger opmeting bracht echter aan het licht dat het hoogste punt eigenlijk 1 km meer zuidoostelijk ligt, op een plaats met de naam 'Kneiff'. Net een metertje hoger daar. Bij de watertoren ligt een picknicksite.
> Getopt met een watertoren werd lang gedacht dat deze plek op 559 meter het hoogste punt is in het GH Luxemburg. Met de onnatuurlijke ophoging er bij geteld is dat misschien wel zo. Nauwkeuriger opmeting bracht echter aan het licht dat het hoogste punt eigenlijk 1 km meer zuidoostelijk ligt, op een plaats met de naam 'Kneiff'. Net een metertje hoger daar. Bij de watertoren ligt een picknicksite.
Triite Kreckx en Gaalgebierg
> Triite = drijfweg (voor vee), kréx = kruis. Gelegen op een kruising van zeer oude wegen, aan de voet van een berg waarop een galg stond (op de achtergrond). Op het kruis is het jaartal 1622 ingebeiteld. Het werd hier opgericht in een donkere tijd waarin oorlog, pest en armoede onzekerheid zaaiden. Mogelijk werd hier ook recht gesproken, aangezien er volgens de toponymie lang geleden een galg op de berg stond. Volgens de TPA-topogids deed het kruis eerder dienst om een stop te maken bij het vervoeren van doden uit Troisvierges en Drinklange naar de officiële begraafplaats te Basbellain. Het kruis is in bruine Eifelse zandsteen. De sokkel is mogelijk niet origineel.
> Triite = drijfweg (voor vee), kréx = kruis. Gelegen op een kruising van zeer oude wegen, aan de voet van een berg waarop een galg stond (op de achtergrond). Op het kruis is het jaartal 1622 ingebeiteld. Het werd hier opgericht in een donkere tijd waarin oorlog, pest en armoede onzekerheid zaaiden. Mogelijk werd hier ook recht gesproken, aangezien er volgens de toponymie lang geleden een galg op de berg stond. Volgens de TPA-topogids deed het kruis eerder dienst om een stop te maken bij het vervoeren van doden uit Troisvierges en Drinklange naar de officiële begraafplaats te Basbellain. Het kruis is in bruine Eifelse zandsteen. De sokkel is mogelijk niet origineel.
> Typerend voor dit natuurgebied is moerassig grasland, gelegen in een zink op de hoogvlakte. Vroeger was het areaal van dit soort landschappen veel groter. Landbouw, bebossing en drooglegging hebben deze moerassige graslanden sterk terug gedrongen. Opvallendste bezoeker van dit soort terrein is de schuwe en zeldzame zwarte ooievaar. Je moet echter wel zeer veel geluk hebben om hem waar te nemen.
> Zijn afbeelding is dan ook het te volgen symbool van een 8,5 km lang en uitgepijld natuurleerpad dat door en rond Cornelysmillen cirkelt. Dit natuurleerpad staat niet ingetekend op de topokaart van de TPA, bij de toeristische dienst van Troisvierges kan je een gratis brochure met kaartje oppikken. Je kan Het Cornelysmillenpad trouwens starten aan het treinstation van Troisvierges. GPS-track.
> Zijn afbeelding is dan ook het te volgen symbool van een 8,5 km lang en uitgepijld natuurleerpad dat door en rond Cornelysmillen cirkelt. Dit natuurleerpad staat niet ingetekend op de topokaart van de TPA, bij de toeristische dienst van Troisvierges kan je een gratis brochure met kaartje oppikken. Je kan Het Cornelysmillenpad trouwens starten aan het treinstation van Troisvierges. GPS-track.
Natuurreservaat Cornelysmillen
> Het natuurgebied Cornelysmillen wordt gedeeltelijk beheerd door Hëllef fir d'Natur, de vereniging die ook een belangrijk aandeel heeft in de verwezenlijking van La Traversée des Pays et des Âges. Het ligt tussen de dorpen Basbellain, Wilwerdange en Troisvierges.
> Het natuurgebied Cornelysmillen wordt gedeeltelijk beheerd door Hëllef fir d'Natur, de vereniging die ook een belangrijk aandeel heeft in de verwezenlijking van La Traversée des Pays et des Âges. Het ligt tussen de dorpen Basbellain, Wilwerdange en Troisvierges.
Pad van de vluchters - Sentier des Passeurs. > Geen langeafstandpad maar een mooi thematisch pad van 13 km+ 7 km extensie: Het 'sentier des passeurs' volgt de historische vluchtwegen die neergestorte oorlogspiloten en door het Naziregime opgejaagde burgers volgden van het GH Luxemburg de grens over naar het veiligere België. Bij nacht en ontij werden vluchters ongemerkt de grens over geholpen naar het relatief veilige België door een netwerkje van lokale weerstanders. Die opereerden tussen Sassel, Troisvierges (GHL) en Limerlé (B).
> Dit wandelproject is voor 2/3de gefinancierd door het Europese Leader+ programma. Er was 40.000 € ter beschikking. Dat geld werd evenredig verdeeld om enerzijds een historisch-educatieve film te maken en anderzijds het pad aan te leggen met bewegwijzering, infoborden
en wandelfolder. Het Sentier des Passeurs werd geopend in 2006. Het zuidelijke deel verloopt over panoramische verharde wegen, het noordelijke deel over echte smokkelpaden en sluipwegen. Prima bewegwijzering en dankzij de mooie omkadering met infoborden voelt de grens oversteken aan alsof je zelf de Nazi's aan het verschalken bent. Het Sentier des Passeurs is ook volledig ingetekend op de kaart van La Traversée des Pays et des Âges. Infofolder.
> Na de spoorlijn negeren we een weg die links weg draait in de velden. Op je topokaart staat de lichte heuvel waar we over lopen gedefinieerd als 'geriicht', die naam verwijst ongetwijfeld naar de bizarre functie van de plaats als uitvoeringsrechtbank voor vermeende misdadigers. Hier werden waarschijnlijk veroordeelden opgeknoopt. Nog zo'n plek ligt ten zuiden van Basbellain onder de naam 'Gaalgebierg', we zullen daar over 9 km passeren.
> Voor we Hautbellain in lopen gaan we dus een geasfalteerd wegje links op dat 500 meter verder de nog in gebruik zijnde spoorlijn 42 kruist over een brug. Mooi te zien hier hoe de diep uitgegraven bedding door de waterscheidingslijn snijdt.
> Op dit punt gaan we naar rechts, richting Hautbellain. Wandel je echter op dat punt naar links richting Gouvy dan kom je na 600 meter op een plek gelegen op de grens waar het oorlogsdrama rond de 4 broers Léonard plaats vond.
Monument 4 broers Léonard
(Op 600 meter van La Traversée des Pays et des Âges.)
De Nazi's fusilleerden hier op deze afgelegen plek in januari 1945 de 4 broers Léonard (Amand, José, Hervé en Aimé). Kort bij de plaats waar nu het monument staat werden later in de winter hun lichamen gevonden. Sommige bronnen vermelden dat het de Waalse Nazileider Léon Degrelle zelf was die het bevel gaf de 4 mannen te vermoorden. Het monument staat op enkele meters van de Luxemburgse grens langs de weg van Gouvy naar Hautbellain.
(Op 600 meter van La Traversée des Pays et des Âges.)
De Nazi's fusilleerden hier op deze afgelegen plek in januari 1945 de 4 broers Léonard (Amand, José, Hervé en Aimé). Kort bij de plaats waar nu het monument staat werden later in de winter hun lichamen gevonden. Sommige bronnen vermelden dat het de Waalse Nazileider Léon Degrelle zelf was die het bevel gaf de 4 mannen te vermoorden. Het monument staat op enkele meters van de Luxemburgse grens langs de weg van Gouvy naar Hautbellain.
Baraque Dupont, ex-lijn 163
Kardo Maximus - Grenspaal 271
Superieure kruising van spoorlijn 163 nabij Buret.
Baraque Dumont
Over de Romeinse weg
Grenspaal 280
Hautbellain, gerechtskruis
Grenspaal 284
Buergplaz
Goedange
Gaalgebierg
Kardinaalsmuts
Kiirchermillen
Knuppelpad doorheen Cornelysmillen
Huldange
Grenspaal 284
Tussenpaal
Een 1ste infobord over de TPA langs de
Romeinse heerweg net na Baraque Dumont
Romeinse heerweg net na Baraque Dumont
> Vertrek bij Baraque Dupont dus. Er zijn wel meer 'baraques' te vinden in de Ardennen. De benaming, meestal gevolgd met een familienaam verwijst naar de eigenaar van een afgelegen huis, vaak op een grens of op afgelegen hoogte gelegen. Die 'baraques' hadden nogal eens een dubieuse rol in het kat-en-muisspel tussen douaniers en smokkelaars. Hier stond dus zo'n huis. Over anderhalve kilometer passeren we nog een 'baraque'.
> We pikken de Traversée op door in noordoostelijke richting over een asfaltweg te wandelen. Dadelijk kruisen we de oude spoorlijn 163 die Gouvy verbond met Bastogne via Bourcy.
> We pikken de Traversée op door in noordoostelijke richting over een asfaltweg te wandelen. Dadelijk kruisen we de oude spoorlijn 163 die Gouvy verbond met Bastogne via Bourcy.
Start te Baraque Dupont met
de kruising van spoorlijn 163
de kruising van spoorlijn 163
