Startpagina
> Wandelen > GRP 575
> Vanaf het mooie Condroz-dorpje Les Avins volgt GRP 575 'A travers le Condroz' sinds 2013 een geheel nieuw traject tot Porcheresse. Niet makkelijk om voor de padontwerpers in deze sterk agrarische streek nog voldoende onverharde wandelpaden te vinden, zowat 2/3de van de tijd lopen we over verharde weggetjes, vooral tijdens het eerste deel van deze etappe kleurt de wegbedekking zwart onder de voeten.
> Er liggen een pak gehuchten langs het pad, vaak niet veel groter dan een kasteelboerderij of vierkantshoeve. Het hoogtepunt van deze wandeling ligt tussen het dorpjes Failon en Barvaux-Condroz, we wandelen er over mooie, stille paden en door het langgerekte en schitterend onderhouden park van het hooggelegen kasteeldomein La Ramezée.
> Er liggen een pak gehuchten langs het pad, vaak niet veel groter dan een kasteelboerderij of vierkantshoeve. Het hoogtepunt van deze wandeling ligt tussen het dorpjes Failon en Barvaux-Condroz, we wandelen er over mooie, stille paden en door het langgerekte en schitterend onderhouden park van het hooggelegen kasteeldomein La Ramezée.
> Het dorp Porcheresse in de provincie Namen mag niet worden verward met Porcheresse in de provincie Luxemburg. Idem voor Barvaux-Condroz, wat niet het Barvaux bij Durbuy is.
> De dorpen Les Avins en Porcheresse zijn klein en liggen elk op slechts één buslijn. In Les Avins passeert bus 126a (Huy - Havelange), handig ook om andere plaatsen op GRP 575 te bereiken omdat ze ook door de vallei van de Hoyoux rijdt en stopt in Verlée. In Porcheresse is dat bus 126b (Ciney - Havelange) met oa ook Hamois en Emptinne als stop. Het ideale wisselpunt ligt dus in Havelange, op de middag rijdt er een bus van Porcheresse naar Les Avins met een perfecte aansluiting, het is eigenlijk dezelfde bus die enkel te Havelange van filmnummer switcht. Zo reis je in amper 24 minuten tussen beide dorpen. Op andere momenten in de dag zijn de mogelijkheden wellicht een stuk ingewikkelder. Er liggen helemaal geen treinstations in de buurt van het hele gebied waar deze etappe door loopt. Gebruik het treinstation van Huy + TEC-bus 126a voor Les Avins of het treinstation van Ciney + TEC-bus 126b voor Porcheresse. Indien je halfweg een bus nodig hebt, doe dat in Verlée bij de winkel op het verkeerskruispunt.
> In Les Avins is geen horeca, ook niet in alle andere dorpen en gehuchten onderweg. Niks. Te Verlée kom je op het wegenkruispunt langs een goed gestockeerde winkel,'Le Panier Nature', open elke dag 8-12/14-18 u, zaterdag een uur vroeger gesloten en zondag enkel 's morgens open.
> Er zijn geen campings op deze etappe.
> De dorpen Les Avins en Porcheresse zijn klein en liggen elk op slechts één buslijn. In Les Avins passeert bus 126a (Huy - Havelange), handig ook om andere plaatsen op GRP 575 te bereiken omdat ze ook door de vallei van de Hoyoux rijdt en stopt in Verlée. In Porcheresse is dat bus 126b (Ciney - Havelange) met oa ook Hamois en Emptinne als stop. Het ideale wisselpunt ligt dus in Havelange, op de middag rijdt er een bus van Porcheresse naar Les Avins met een perfecte aansluiting, het is eigenlijk dezelfde bus die enkel te Havelange van filmnummer switcht. Zo reis je in amper 24 minuten tussen beide dorpen. Op andere momenten in de dag zijn de mogelijkheden wellicht een stuk ingewikkelder. Er liggen helemaal geen treinstations in de buurt van het hele gebied waar deze etappe door loopt. Gebruik het treinstation van Huy + TEC-bus 126a voor Les Avins of het treinstation van Ciney + TEC-bus 126b voor Porcheresse. Indien je halfweg een bus nodig hebt, doe dat in Verlée bij de winkel op het verkeerskruispunt.
> In Les Avins is geen horeca, ook niet in alle andere dorpen en gehuchten onderweg. Niks. Te Verlée kom je op het wegenkruispunt langs een goed gestockeerde winkel,'Le Panier Nature', open elke dag 8-12/14-18 u, zaterdag een uur vroeger gesloten en zondag enkel 's morgens open.
> Er zijn geen campings op deze etappe.
Kerk van Les Avins
16de eeuwse kopjes op de 14de eeuws doopvont van Les Avins
Les Avins-en-Condroz
> Indien je even de GR-verbinding naar Marchin volgt, dan kom je langs een grot, overwoekerd met struiken. Uit archeologisch onderzoek in de grotgalerijen, die pas in 1985 werden ontdekt, blijkt dat Les Avins een oeroude geschiedenis heeft met sporen van bewoning uit 2600 à 1900 v/C. Alles wijst erop dat er ook de volgende duizenden jaren vaak menselijke aanwezigheid was bij Les Avins. Wellicht was er in de 9de eeuw al een christelijke gemeenschap van waaruit het middeleeuwse dorp groeide.
> De 17de eeuw was een harde periode: rondtrekkende legers plunderen en moordden. Op 5 mei 1635 vond in de vlakten rond Les Avins een bloedige confrontatie plaats tussen het Spaanse machtsblok (Zuidelijke Nederlanden) en het Franse leger, de eerste van een reeks veldslagen tussen machtsgeile blokken in de Dertigjarige Oorlog. De Fransen wonnen en op het slagveld bleven 7000 à 12.000 doden achter! Ook later in de 17de eeuw kreeg Les Avins nog met plundering en geweld te maken, in die mate dat op een gegeven moment het dorp bijna uitgestorven was. Geen wonder dus dat de meeste versterkte gebouwen die we in Les Avins vandaag nog zien, terug gaan tot die woelige 17de eeuw.
> Indien je even de GR-verbinding naar Marchin volgt, dan kom je langs een grot, overwoekerd met struiken. Uit archeologisch onderzoek in de grotgalerijen, die pas in 1985 werden ontdekt, blijkt dat Les Avins een oeroude geschiedenis heeft met sporen van bewoning uit 2600 à 1900 v/C. Alles wijst erop dat er ook de volgende duizenden jaren vaak menselijke aanwezigheid was bij Les Avins. Wellicht was er in de 9de eeuw al een christelijke gemeenschap van waaruit het middeleeuwse dorp groeide.
> De 17de eeuw was een harde periode: rondtrekkende legers plunderen en moordden. Op 5 mei 1635 vond in de vlakten rond Les Avins een bloedige confrontatie plaats tussen het Spaanse machtsblok (Zuidelijke Nederlanden) en het Franse leger, de eerste van een reeks veldslagen tussen machtsgeile blokken in de Dertigjarige Oorlog. De Fransen wonnen en op het slagveld bleven 7000 à 12.000 doden achter! Ook later in de 17de eeuw kreeg Les Avins nog met plundering en geweld te maken, in die mate dat op een gegeven moment het dorp bijna uitgestorven was. Geen wonder dus dat de meeste versterkte gebouwen die we in Les Avins vandaag nog zien, terug gaan tot die woelige 17de eeuw.
> Traditioneel was Les Avins een pastoraal dorp van vooral schapenhoeders. In de 19de eeuw kwam daar sterk verandering in door de de snel ontwikkelende aktiviteit van vele steengroeven in de onmiddellijke omgeving. Dat verklaart ook de de vrij homogene stijl van de gebouwen in lokaal gewonnen steen. Overigens is in Les Avins vandaag nog een steenkappersatelier aktief, de gargouilles of waterspuwers die je onderaan de gevels ziet in het dorp zijn daar gemaakt.
> Van de kerk is een deel van de toren erg oud (11de eeuw) de rest is 17de en 19de eeuws. Binnenin staat een schitterende doopvont uit de 14de -16de eeuw. Verder is er in Les Avins nog een klein archeologisch museum en er is ook nog het privémuseum van Pol Ross, met honderden grammofonen en radio's naast allerlei merkwaardigheden.
> Van de kerk is een deel van de toren erg oud (11de eeuw) de rest is 17de en 19de eeuws. Binnenin staat een schitterende doopvont uit de 14de -16de eeuw. Verder is er in Les Avins nog een klein archeologisch museum en er is ook nog het privémuseum van Pol Ross, met honderden grammofonen en radio's naast allerlei merkwaardigheden.
Voormalig schuilhokje Petit-Avin
Voormalig treinstation van Les Avins
RAVeL 126
> We volgden reeds een stukje van deze RAVeL bij het binnenkomen van Les Avins. Sinds GRP 575 in 2013 werd vernieuwd, lopen we vaker op een RAVeL-pad, dat in de eerste plaats voor fietsers is ontwikkeld. Spoorlijn 126 werd gebouwd tussen Hoei en Ciney tussen ongeveer 1870 en 1877 en was 40 km lang. De sporen liepen van Hoei door de vallei van de Hoyoux tot Pont de Bonne (Modave), vandaar via Les Avins, Havelange en Hamois over het plateau van de Condroz, in lijn mee met de ZW-NO-plooien van het Condroz-reliëf. Van Hamois naar Ciney loopt het laatste deel door de vallei van de Bocq.
> We volgden reeds een stukje van deze RAVeL bij het binnenkomen van Les Avins. Sinds GRP 575 in 2013 werd vernieuwd, lopen we vaker op een RAVeL-pad, dat in de eerste plaats voor fietsers is ontwikkeld. Spoorlijn 126 werd gebouwd tussen Hoei en Ciney tussen ongeveer 1870 en 1877 en was 40 km lang. De sporen liepen van Hoei door de vallei van de Hoyoux tot Pont de Bonne (Modave), vandaar via Les Avins, Havelange en Hamois over het plateau van de Condroz, in lijn mee met de ZW-NO-plooien van het Condroz-reliëf. Van Hamois naar Ciney loopt het laatste deel door de vallei van de Bocq.
> De spoorlijn werd uitgebaat door de Compagnie Chemin de Fer Hesbaye-Condroz, later door de nationale Belgische Spoorwegen maar de meeste stations, zoals in Barse en Hamois (langs GRP 575) dateren nog uit de tijd van de privé-uitbating. Het was een spoorlijn van enig belang, niet enkel Haspengouw met de Condroz verbindend maar door de aansluitingen vanuit Hoei en Ciney waren ook langere nationale verbindingen vlot mogelijk. De concurrentie met wegverkeer was moordend voor spoorlijn 126 en vanaf de jaren '60 werd de lijn progressief gesloten.
> De sporen bleven echter nog lang liggen. Pas tussen 2005 en 2012 werd de spoorlijn geleidelijk omgevormd tot RAVeL-route. Het deel waar we nu op lopen werd aangelegd in 2008-2009, de jaren voordien was de bedding haast volledig dicht gegroeid. Dorpen als Les Avins, Hamois en Havelange zien het graag gebeuren en hebben nu ook en toeristische attraktie. De kilometernummering onderweg is misschien wat verrassend met kilometerpalen die 50+ afstanden aanduiden. Vermoedelijk begint die kilometertelling al bij Landen van waaruit RAVeL 127 naar Hoei loopt en zo kom je dan aan een totale afstand van 75 km.
> Kort daarna op de V-splitsing de dalende rechtse weg op, Rue du Monument. Slechts kort dalen, beneden rechtuit en meteen weer stijgen, langs het oorlogsmonument. Voorbij een kruispunt aan het voormalige treinstation van Les Avins-en-Condroz nemen we naar rechts weer de RAVeL op. We volgen die nu over anderhalve kilometer. Hij loopt ingesneden tussen groen lover.
Les Avins
> Les Avins, terug op dit GR-kruispunt. Ik kies hier nog steeds voor de hoofdroute van GRP 575 en niet voor de verbindingsroute naar Marchin via Modave. Links dus en door de hoofdstraat van dit karakteristieke Condrozdorp.
> Aan beide zijden van de weg indrukwekkende kasteelboerderijen in grijze Condrozsteen. Voor zo'n enorme vierkantshoeve gaan we niet ver van de kerk linksvoor verder.
> Aan beide zijden van de weg indrukwekkende kasteelboerderijen in grijze Condrozsteen. Voor zo'n enorme vierkantshoeve gaan we niet ver van de kerk linksvoor verder.
> Rechts bij de obelisk, over een asfaltweg. Deze loopt hoog tussen valleien in en bij een bosje komen we langs een oorlogsmonumentje voor Jean d'Aspremont-Lynden en Renaud Faestraets. Ze waren in dienst van het verzet tijdens WO II en sneuvelden hier op 7 september 1944, op respectievelijk 18 en 20-jarige leeftijd.
> Verder rechtdoor en dalen tot op de drukke verkeersweg door Verlée. Links. Helaas, een gevaarlijk en onaangenaam stuk van 500 meter. Opletten want er is voor wandelaars amper een uitwijkstrookje in de berm. Een eerste weg laten we rechts liggen, we nemen de tweede rechts.
> Verder rechtdoor en dalen tot op de drukke verkeersweg door Verlée. Links. Helaas, een gevaarlijk en onaangenaam stuk van 500 meter. Opletten want er is voor wandelaars amper een uitwijkstrookje in de berm. Een eerste weg laten we rechts liggen, we nemen de tweede rechts.
> Daar bevindt zich ook een bushalte (bus 126a) en de enige winkel langs GRP 575 tussen Ocquier en Hamois. Openingsuren: Elke dag 8u30-12u30/14-18u30 u, zaterdag sluiting om 17 u en zondag enkel van 9 tot 12 open. Even een cola gekocht op deze mooie lentedag met 22°. Er is een picknickbank even voor je aan de winkel komt, langs de hier nog erg jonge rivier Hoyoux.
> Bij de superdikke wilg op de 'lieu-dit' Cherra lopen we op de Y-splitsing naar links (wegwijzer naar Failon).
Wat hogerop, bij een alleenstaand huis, gaan we schuinrechts een prachtige, stenige en grassige veldweg op die is afgelijnd met hagen. Eindelijk raakt GRP 575 van het vele asfalt af. De rest van de etappetocht tot Porcheresse wachten ons veel afwisselende paden.
> Het gras is net gemaaid, wat een aangenaam wandelpad. We stijgen en komen langs een bosrand. Daar neemt het pad een brede bocht naar links. Onderweg weidse uitzichten. Het pad gaat over in een veldweg van verbrokkeld asfalt en we bereiken een vijfsprong bij een eenvoudig veldkapelletje voor OLV van de Velden. Scherp rechts hier, een andere veldweg op. Een eind verder naar links en over nog zo'n prachtige grassige veldweg.
> De veldweg draait en golft wat, onderweg komt de kerktoren van Failon al een tijdje boven de horizonlijn van velden piepen.
> Het gras is net gemaaid, wat een aangenaam wandelpad. We stijgen en komen langs een bosrand. Daar neemt het pad een brede bocht naar links. Onderweg weidse uitzichten. Het pad gaat over in een veldweg van verbrokkeld asfalt en we bereiken een vijfsprong bij een eenvoudig veldkapelletje voor OLV van de Velden. Scherp rechts hier, een andere veldweg op. Een eind verder naar links en over nog zo'n prachtige grassige veldweg.
> De veldweg draait en golft wat, onderweg komt de kerktoren van Failon al een tijdje boven de horizonlijn van velden piepen.
Petit-Avin met vierkantshoeven die niet echt 'petit' zijn.
Bont zandoogje
Onderweg naar het gehucht Bouillon
Verdwenen kasteel van Bouillon (oude postkaart)
> Bij het stationnetje van Petit-Avin gekomen, verlaten we de RAVeL en gaan links dalen over een slingerende weg in de vallei van de jonge Hoyoux tot bij een kapel voor OLV van Lourdes. Het gehucht bestaat uit niet meer dan een paar grote Condruzische hoeven.
> Aan de kapel rechts, de Hoyoux over en naar links (wegwijzer Bois-et-Borsu). Op de V-splitsing die dadelijk volgt, nemen we rechts de oplopende weg, Rue Bois de la Tombe. De asfaltweg stijgt uit de Hoyoux-vallei en gaat (eindelijk) over in een onverharde weg die het Bois des Tombes intrekt. Wellicht is dat bos genoemd naar een grafheuvel, staat op de kaart van Ferraris. Op het nogal modderig hoofdpad blijven, ook bij een V-splitsing waar we de rechtertak kiezen.
> Boven bij de bosrand wisselen we de provincie Luik voor Namen. Bij de bosrand gekomen links langs het bos en op het einde ligt een rotsblok waar je even kan rusten en genieten van de stilte in dit typisch open Condroz-panorama.
> In de stille vallei van de vallei van de Ruisseau de Neufmoulin ligt de grote boerderij van Haveligeoule. De kern is een 19de eeuws kalkstenen gebouw, opgetrokken op de fundamenten van een veel oudere constructie, die terug gaat tot minstens de 16de eeuw.
> Dalen nu over een stenige veldweg tot een veldwegenkruispuntje waar een weg naar de boerderij van Haveligeoule aftakt. Die nemen we niet, rechtdoor hier over de geasfalteerde weg die naar het gehucht Bouillon loopt, bestaande uit een grote vierkantshoeve die wordt geflankeerd met mooie, oude kastanjelaars.
> In de stille vallei van de vallei van de Ruisseau de Neufmoulin ligt de grote boerderij van Haveligeoule. De kern is een 19de eeuws kalkstenen gebouw, opgetrokken op de fundamenten van een veel oudere constructie, die terug gaat tot minstens de 16de eeuw.
> Dalen nu over een stenige veldweg tot een veldwegenkruispuntje waar een weg naar de boerderij van Haveligeoule aftakt. Die nemen we niet, rechtdoor hier over de geasfalteerde weg die naar het gehucht Bouillon loopt, bestaande uit een grote vierkantshoeve die wordt geflankeerd met mooie, oude kastanjelaars.
> Rechtdoor over de asfaltweg, die daalt even en komt langs een paar rode beuken en een met maretak overdekte populier. Daar gaan we links op de V-splitsing, een licht stijgende asfaltweg op. Aan onze linkerzijde ligt een natte en uitgestrekte waterwinningszone van Vivaqua in het voormalige kasteeldomein. We kruisen de Ruisseau de Neufmoulins wat verder en stijgen nu naar het landbouwplateau boven de Hoyoux-vallei. In de verte een opvallend monument dat de hemel in priemt. We lopen er stijgend recht op af, in een landschap van uitgestrekte akkers.
De 'piramide' van Verlée
Obelisk Verlée
> Een curieus geval die obelisk, ook bekend ter plaatse als 'La Pyramide'. Er deden de wildste verhalen de ronde over wat dat ding van 8 meter hoog en zonder enige inscriptie hier betekende. Wellicht is het een geodetisch punt uit de tijd van Napoleon (begin 19de eeuw). De 'piramide' staat op een hoog voetstuk en is bovenaan versierd met een empirische guirlande. Bovenop stond een wereldbol. In Frankrijk zijn gelijkaardige exemplaren bekend maar in België zou dit de enige zijn. De plaatsing gebeurde mogelijk in opdracht van Jean-Joseph Tranchot, Frans kolonel en veldtopograaf, die het gebied tussen Rijn en Maas liet karteren.
> Een curieus geval die obelisk, ook bekend ter plaatse als 'La Pyramide'. Er deden de wildste verhalen de ronde over wat dat ding van 8 meter hoog en zonder enige inscriptie hier betekende. Wellicht is het een geodetisch punt uit de tijd van Napoleon (begin 19de eeuw). De 'piramide' staat op een hoog voetstuk en is bovenaan versierd met een empirische guirlande. Bovenop stond een wereldbol. In Frankrijk zijn gelijkaardige exemplaren bekend maar in België zou dit de enige zijn. De plaatsing gebeurde mogelijk in opdracht van Jean-Joseph Tranchot, Frans kolonel en veldtopograaf, die het gebied tussen Rijn en Maas liet karteren.
Chinees lustpaviljoentje
Pad naar Failon
Enige winkel tussen Ocquier en Hamois
Bouillon
> Ooit stond in Bouillon een vrij indrukwekkend kasteel met grote vijver. Vivaqua, de Brusselse intercommunale watermaatschappij verwierf de gronden voor waterwinning in dit brongebied van de Hoyoux en liet het kasteel ergens in het tweede deel van de 20ste eeuw met de grond gelijk maken.
> Ooit stond in Bouillon een vrij indrukwekkend kasteel met grote vijver. Vivaqua, de Brusselse intercommunale watermaatschappij verwierf de gronden voor waterwinning in dit brongebied van de Hoyoux en liet het kasteel ergens in het tweede deel van de 20ste eeuw met de grond gelijk maken.
> Wat wel nog is overgebleven is de kasteelboerderij van Bouillon, we lopen er langs over GRP 575. De meeste delen van de boerderij zijn 18de en 19de eeuws met nog wat kleinere delen die wat ouder zijn. De kern, bestaande uit een donjon is echter veel ouder en gaat wellicht terug tot de 14de eeuw. Havelange maakte deel uit van het Prinsbisdom Luik en de versterking hier in Bouillon kwam er wellicht om de grillige grenzen te verdedigen. In 2013 stond de boerderij te koop. Voor 1 miljoen € is ze van jou.
Oorlogsmonument
La Ramezée
> Nog verrssender dan de omgeving rond Ramezée te ontdekken is het feit dat er over dit kasteeldomein zo weinig bekend is. De eigenaars blijken de hele geschiedenis door er in geslaagd te zijn om onder de radar te blijven van alle belangstelling rond hun domein. Je vindt er amper iets over terug in dikke boeken over Belgische kastelen. Nochtans heb je niet de indruk dat je langs een gesloten bastion wandelt langs GRP 575. In tegendeel, de onderhouden dreven lijken haast naadloos over te lopen in bos aan de ene zijde en in de parkgronden van het domein aan de andere zijde. Dat betekent natuurlijk helemaal niet dat je zomaar het domein in mag wandelen.
> Nog verrssender dan de omgeving rond Ramezée te ontdekken is het feit dat er over dit kasteeldomein zo weinig bekend is. De eigenaars blijken de hele geschiedenis door er in geslaagd te zijn om onder de radar te blijven van alle belangstelling rond hun domein. Je vindt er amper iets over terug in dikke boeken over Belgische kastelen. Nochtans heb je niet de indruk dat je langs een gesloten bastion wandelt langs GRP 575. In tegendeel, de onderhouden dreven lijken haast naadloos over te lopen in bos aan de ene zijde en in de parkgronden van het domein aan de andere zijde. Dat betekent natuurlijk helemaal niet dat je zomaar het domein in mag wandelen.
> Het kasteeldomein is dendrologisch niet oninteressant met zijn vele gewone en rode beuken, kastanjelaars, een boomgaard met oude fruitsoorten en ook enkele oude taxusbomen. Bovendien liggen rond het domein nog tientallen hectaren bos. Daarin ondermeer een merkwaardige eik, waar we straks langs komen.
> Ramezée vormde in de middeleeuwen een Luxemburgse enclave in Luiks gebied. In de 18de eeuw wordt het eigendom van Pierre Grégoire de Vivario, burgemeester van Luik van 1769 tot 1779. Tot WO II zou het domein in handen blijven van de familie de Vivario. Het hoofdgebouw is in U-vorm en werd opgetrokken in een klassieke stijl tijdens de 18de en 19de eeuw met aanpassingen en toevoegingen in de 20ste eeuw. Op het domein liggen verder nog 18de eeuwse agrarische gebouwen.
> Het kasteeldomein werd daarna opgekocht door Henri Borel de Bitche (Belgische ambassadeur, overleden in 1953) en zijn Britse echtgenote Anne. Zoon Robert en Anne Borel hebben het domein op een zo ecologisch vriendelijke wijze verder gerund en delen van het kasteel worden geselecteerd opengesteld voor privé-evenementen en toeristische accommodatie. Na de dood van moeder Anne (1997) verkochten de kinderen het domein in 1999 aan Vincent Berghmans. De familie Berghmans beheert nog steeds het domein dat niet te bezoeken is.
> Ramezée vormde in de middeleeuwen een Luxemburgse enclave in Luiks gebied. In de 18de eeuw wordt het eigendom van Pierre Grégoire de Vivario, burgemeester van Luik van 1769 tot 1779. Tot WO II zou het domein in handen blijven van de familie de Vivario. Het hoofdgebouw is in U-vorm en werd opgetrokken in een klassieke stijl tijdens de 18de en 19de eeuw met aanpassingen en toevoegingen in de 20ste eeuw. Op het domein liggen verder nog 18de eeuwse agrarische gebouwen.
> Het kasteeldomein werd daarna opgekocht door Henri Borel de Bitche (Belgische ambassadeur, overleden in 1953) en zijn Britse echtgenote Anne. Zoon Robert en Anne Borel hebben het domein op een zo ecologisch vriendelijke wijze verder gerund en delen van het kasteel worden geselecteerd opengesteld voor privé-evenementen en toeristische accommodatie. Na de dood van moeder Anne (1997) verkochten de kinderen het domein in 1999 aan Vincent Berghmans. De familie Berghmans beheert nog steeds het domein dat niet te bezoeken is.
Galgenboom van Barvaux-Condroz
> Deze zomereik is naar schatting zo'n 400 jaar oud. Hij is niet bijzonder hoog, zo'n 18 meter. De stamdikte evolueerde van 4,92 meter in 1917 over 5,44 in 1977 tot 5,63 in 2000. Indien je de stamdikte opmeet ter hoogte van de dikke knoest dan kom je aan nog een kleine meter meer. De eik is echter vooral opvallend omwille van het verhaal dat er 'aan vast hangt'.
> Op 8 juli 1708 werd Gilles Sinsin, de priester-kapelaan van het kasteel van Barvaux-Condroz vermoord terug gevonden in een tarweveld. Gedood wellicht met een kogel uit een pistool. Op 23 november 1709 werd een zekere Lambert Dehaix voor de moord veroordeeld tot de dood. Hij werd opgehangen aan de linde en ter plekke begraven. Mogelijk werden er nog meer veroordeelden opgehangen aangezien ze niet in gewijde aarde mochten worden begraven, duiken die namen ook niet op in oude parochieregisters.
> Deze zomereik is naar schatting zo'n 400 jaar oud. Hij is niet bijzonder hoog, zo'n 18 meter. De stamdikte evolueerde van 4,92 meter in 1917 over 5,44 in 1977 tot 5,63 in 2000. Indien je de stamdikte opmeet ter hoogte van de dikke knoest dan kom je aan nog een kleine meter meer. De eik is echter vooral opvallend omwille van het verhaal dat er 'aan vast hangt'.
> Op 8 juli 1708 werd Gilles Sinsin, de priester-kapelaan van het kasteel van Barvaux-Condroz vermoord terug gevonden in een tarweveld. Gedood wellicht met een kogel uit een pistool. Op 23 november 1709 werd een zekere Lambert Dehaix voor de moord veroordeeld tot de dood. Hij werd opgehangen aan de linde en ter plekke begraven. Mogelijk werden er nog meer veroordeelden opgehangen aangezien ze niet in gewijde aarde mochten worden begraven, duiken die namen ook niet op in oude parochieregisters.
> Of de eik ook effectief werd gebruikt als galg wordt door sommigen in twijfel getrokken. Dat zou niet zijn gebeurd aan de eik zelf maar aan een galg die was opgesteld in de buurt. Op de kaart van Graaf Ferraris (1778) is te zien dat er op de grens tussen La Ramezée (Luxemburg) en Barvaux-Condroz (Luik) inderdaad een galg staat opgesteld. Misschien werd voor de eik geen boompje getekend maar gewoon een galgsymbool of ook niet. Afgaande op de leeftijd van de eik moet hij bij de veroordeling in 1708 ongeveer 100 jaar oud zijn geweest, dik genoeg om iemand aan op te hangen dus.
Onderweg naar Failon
> Net voorbij de winkel rechts. We klimmen weer de vallei uit, aan de andere kant van de heuvel ligt het dorpje Buzin te zonnen. Het pleintje wordt er gedomineerd door een stokoude linde (rustbank). Rechts hier. Vlakbij ligt de hoofdbron van de Hoyoux, ook hier tapt Vivaqua duchtig water af. De asfaltweg gaat dalen en we komen langs nog een merkwaardige boom.
> Op de hoofdweg door Failon gekomen, gaan we links tot bij de kerk en daar rechts, de Chemin de la Foulerie in. Na twee bochten in die weg opletten. Bij de tweede electriciteitspaal na die tweede bocht moet je links een openbaar pad vinden langs een kleine weide. 50 meter verder loop je via een hek het bos in. Het slingerend hoofdpaadje door het bos verlaat je al snel voor een onopvallend paadje rechts dat over een wild pad naar en kort door een zone met veel brem loopt. Kort daarna even sterk dalen tot bij een mogelijk modderige bosweg, rechts hier en de slingerende bosweg volgen door productiebos van dennen.
> GRP 575 wordt zowaar wat avontuurlijk. Voor even toch. We bereiken bij een wed een asfaltweg te La Foulerie. Niet het wed door maar naar rechts, licht stijgend door La Foulerie. Links in de vallei liggen enkele visvijvers. Op een V-splitsing de rechtertak kiezen en kort daarna op een open plek deze weg wisselen voor een steenslagweg linksvoor.
> Een bijzonder mooi pad dat op de flank van een intieme vallei loopt met sterke bebossing aan de overzijde. Doet wat Ardennen-achtig aan. Brem stond er volop in bloei. Een hooibeestje rustend op een tot een pluizenbol getransformeerde paardenbloem leverde een mooi digitaal plaatje op.
> Het prachtige pad met veel wilde bloemen onderweg, daalt een eind verder in een bocht naar links tot bij een chalet bij een bruggetje over de Somme.
> Een bijzonder mooi pad dat op de flank van een intieme vallei loopt met sterke bebossing aan de overzijde. Doet wat Ardennen-achtig aan. Brem stond er volop in bloei. Een hooibeestje rustend op een tot een pluizenbol getransformeerde paardenbloem leverde een mooi digitaal plaatje op.
> Het prachtige pad met veel wilde bloemen onderweg, daalt een eind verder in een bocht naar links tot bij een chalet bij een bruggetje over de Somme.
> Steeds rechtdoor langs La Ramezée. De weg wordt geasfalteerd en maakt bij de bosrand een bocht naar rechts (niet het bos in lopen). Een volgende bocht naar links en op die plek zie je een mooi 'geschoren' charmille van gewone en rode haagbeuk. Allemaal perfect onderhouden.
> Het asfaltwegje blijven we nog even volgen tot bij een rustbank in de velden, daar gaan we rechts naar en door het bos. Volgende attraktie is een dikke eik die nog als galgenboom zou hebben gediend (lees om mensen op te hangen), de 'chêne au gibet', gelegen aan de rechterzijde van het bospad (rustbank).
> Het asfaltwegje blijven we nog even volgen tot bij een rustbank in de velden, daar gaan we rechts naar en door het bos. Volgende attraktie is een dikke eik die nog als galgenboom zou hebben gediend (lees om mensen op te hangen), de 'chêne au gibet', gelegen aan de rechterzijde van het bospad (rustbank).
> Het mooie pad met wilde bloemen, daalt een eind verder in een bocht naar links tot bij een chalet bij een bruggetje over de Somme. Aan de overzijde van de beek stijgen over een ingesneden bospad dat zeer nat kan zijn door de aanwezigheid van nogal wat bronnen in dit hellingbos Bois de Failon. Die bronnen passeer je trouwens kort daarna aan de rechterzijde. Goudveil gezien hier. Links een land art-kunstwerk, het langeafstandspad Les Sentiers d'Art loopt hier immers ook.
> Enkele honderden meters verder nemen we een bospad links, het stijgt even. Op een kruispunt van paden gaan we rechtdoor langs een reeks jachttorens. Eens uit het bos daalt het pad verder door de velden, aanvankelijk als graspad, dan stenig pad, steenslagpad en tenslotte geasfalteerd. We dalen langs een beek en lopen wat verder in een paar bochten Barvaux-Condroz binnen.
> Onderweg wel een erg verrassende ontmoeting gehad: een man die met een everzwijn wandelde! Amai goe gek, ik moest er wel langs en daarmee was het everzwijn het niet zo eens, en zo weet ik nu hoe stekelig zo'n chargerend everzwijn aanvoelt!
> Onderweg wel een erg verrassende ontmoeting gehad: een man die met een everzwijn wandelde! Amai goe gek, ik moest er wel langs en daarmee was het everzwijn het niet zo eens, en zo weet ik nu hoe stekelig zo'n chargerend everzwijn aanvoelt!
> Op de hoofdweg door Barvaux-Condroz. Daar links en wandelen tot bij de kerk. Daar vervolgen over de hoofdweg tot bij de rand van het dorp. Tegenover de poortingang van een kasteel rechts een wegje in dat we zullen volgen helemaal tot in Porcheresse.
> Het pad naar Porcheresse golft en slingert licht de hele tijd over het landbouwplateau, passeert een paar plukken bos en eindigt 2,5 km verder op de hoofdweg door Porcheresse. Rechts hier, langs een instituut en een artisanale bakkerij tot bij de kerk van Porcheresse. Eindpunt van mijn etappe maar ik ben toch nog even verder gewandeld vanuit Porcheresse tot op het GR-kruispunt met de verbinding naar Mozet. Dat loopt over een kleine kilometer van de kerk van Porcheresse over een veldweggetje van verbrokkeld asfalt tot een hoog punt in de velden,'Clinchamps'. Hier op die kruising bewonder ik op de vooravond van de laatste etappe nog even de zonsondergang over de Condroz.
Pad voorbij La Foulerie
> Hogerop wordt het bospad wat droger en loopt het langs de rand van een weide maar nog steeds in bos. Een korte bocht naar rechts en op de T-kruising nogmaals naar rechts.
> Van wilde bosomgeving verandert het pad plots in een keurig rechte dreef, afgelijnd met dubbele rijen Amerikaanse eik. Deze jonge dreef kondigt het uitgestrekte kasteeldomein van Ramezée aan waar we nu naar toe stappen. Aan de linkerzijde verre uitzichten naar de Famenne en Ardennen toe van op een hoogte van 320 meter, we lopen hier echt op de rand van de Condroz.
> Van wilde bosomgeving verandert het pad plots in een keurig rechte dreef, afgelijnd met dubbele rijen Amerikaanse eik. Deze jonge dreef kondigt het uitgestrekte kasteeldomein van Ramezée aan waar we nu naar toe stappen. Aan de linkerzijde verre uitzichten naar de Famenne en Ardennen toe van op een hoogte van 320 meter, we lopen hier echt op de rand van de Condroz.
> Langs een Chinees lustpaviljoentje, omgeven met kleurrijke rhododendrons. Ferm onderhouden allemaal, er moet hier nogal wat tijd en arbeid gaan in al dat gras afrijden en hagen knippen. Steeds rechtdoor, de dreef wordt er alleen maar statiger op, nu met monumentale bomen en dikke hagen rhododendrons. Aan de rechterzijde een doorkijkje op het kasteel zelf.
Failon
Mooi onderhouden haag van La Ramezée
Porcherese, kerk
Barvaux-Condroz, kerk
Ferrariskaart (1778) met daarop de locatie van de galg
De heks van Félon
> Bij het binnenkomen van La Foulerie zie je wellicht een infopaneel over Marie Pirsoul die hier in de bossen geheime afspraakjes maakte met een in het rood geklede man. De duivel dus. Hij verleidde de vrouw uit La Foulerie en betoverde haar. Marie Pirsoul's ziel schuilt nu in een ree of everzwijn dat je als wandelaar onderweg mogelijk tegen komt... Volksvertelling, vandaag sappig en grappig klinkend, de waarheid over wat echt gebeurde met Marie Pirsoul lees je echter niet op het bord en die is minder romantisch. Marie Pirsoul werd in 1652 door 'het rechtshof' van Buzin-Failon ter dood veroordeeld op beschuldiging van hekserij. Ze werd gemarteld en met goedkeuring van plaatselijke notabelen en pastoors opgehangen aan een linde ergens tussen Buzin en Failon. Wellicht regelrechte moord in de vorm van een heksenproces.
> Bij het binnenkomen van La Foulerie zie je wellicht een infopaneel over Marie Pirsoul die hier in de bossen geheime afspraakjes maakte met een in het rood geklede man. De duivel dus. Hij verleidde de vrouw uit La Foulerie en betoverde haar. Marie Pirsoul's ziel schuilt nu in een ree of everzwijn dat je als wandelaar onderweg mogelijk tegen komt... Volksvertelling, vandaag sappig en grappig klinkend, de waarheid over wat echt gebeurde met Marie Pirsoul lees je echter niet op het bord en die is minder romantisch. Marie Pirsoul werd in 1652 door 'het rechtshof' van Buzin-Failon ter dood veroordeeld op beschuldiging van hekserij. Ze werd gemarteld en met goedkeuring van plaatselijke notabelen en pastoors opgehangen aan een linde ergens tussen Buzin en Failon. Wellicht regelrechte moord in de vorm van een heksenproces.
Hooibeestje
Superdikke schietwilg
> Misschien minder fotogeniek dan de linde op het dorpsplein van Buzin en zeker onbekender is de prachtige schietwilg van Buzin. Voor de topogids van GRP 575 is hij niet vermeldenswaard maar volgens de dendrologische inventaris 'Bomen in België' uit 1992 is dit een recordboom qua stamdikte. Er zijn wel dikkere schietwilgen in België maar dan gaat het over metingen op meerstammige schietwilgen. In de categorie van éénstammige schietwilgen is hij kampioen qua omtrek op 1 meter hoogte. in 1987 werd 5,22 meter gemeten en en in 2000 al 5,9 meter. Vermoedelijk is hij nu dus meer dan 6 meter dik. Schietwilgen zuigen graag veel water op. Hij staat dan ook op de rand van een nat gebied en op slechts enkele tientallen meters van de bron van de Hoyoux. Bewonder hem ook even vanop afstand.
> Update 2018: De dikke schietwilg werd gekortwiekt tijdens de winter 2017 - 2018! Zie foto hiernaast.
> Misschien minder fotogeniek dan de linde op het dorpsplein van Buzin en zeker onbekender is de prachtige schietwilg van Buzin. Voor de topogids van GRP 575 is hij niet vermeldenswaard maar volgens de dendrologische inventaris 'Bomen in België' uit 1992 is dit een recordboom qua stamdikte. Er zijn wel dikkere schietwilgen in België maar dan gaat het over metingen op meerstammige schietwilgen. In de categorie van éénstammige schietwilgen is hij kampioen qua omtrek op 1 meter hoogte. in 1987 werd 5,22 meter gemeten en en in 2000 al 5,9 meter. Vermoedelijk is hij nu dus meer dan 6 meter dik. Schietwilgen zuigen graag veel water op. Hij staat dan ook op de rand van een nat gebied en op slechts enkele tientallen meters van de bron van de Hoyoux. Bewonder hem ook even vanop afstand.
> Update 2018: De dikke schietwilg werd gekortwiekt tijdens de winter 2017 - 2018! Zie foto hiernaast.
