Startpagina
> Wandelen >
GR 573 Hoge Venen & Vesdervallei
> Rond dit plein vind je ook een AD Delhaize, een bakker en de toeristische dienst (in een burgerhuis uit het
begin ven de 19de eeuw).
Galerij Leopold II in krullende art nouveau-stijl
Spa ligt aan je voeten, enkel gescheiden door ‘Les Montagnes Russes’.
Verderop in de vallei van de Wayai zie je de fabrieken van Spadel (Spa-Monopole).
Verderop in de vallei van de Wayai zie je de fabrieken van Spadel (Spa-Monopole).
Sart-Lez-Spa, dorpsfontein
> Uiteindelijk kom je zo weer terecht op de splitsing van GR573 bij de Pont de Belleheid (café, restaurant). Dit is het definitieve einde van mijn wandeltocht langs GR573. De 160 km zijn helemaal opgewandeld. In de regen klim ik voor de laatste maal de vallei van de Hoëgne uit.
> Einde.
> Einde.
> Het traject dat volgt loopt nog een tijdje door bos boven een verkeersweg. Uiteindelijk daal je naar deze geasfalteerde weg, kruist hem en daal je verder naar het meer van Warfaaz. Dit pad maakt deel uit van de ‘promenade Henri Peltzer’, genaamd naar een oud-burgemeester van Spa die de aanleg van dit pad eind 19de eeuw uit eigen zak betaalde. Het pad volgt korte tijd de oever van dit kunstmatig meer naar links.
Spa, de oude thermen
> Twee verse chocoladebroodjes binnen als ontbijt en dan op weg voor de laatste korte etappe over GR 573 naar de Pont de Belleheid. We knopen weer aan op de rand van Spa. Het is klimmen om weer uit Spa te komen. Vlak na het eerste huis dat je tegenkomt langs GR 573, neem je een pad links. Dit pad klimt langs een schuilhut en langs een picknicktafel in het bos, om verderop GR AE (15) weer te kruisen.
> Voorbij een volgende splitsing van paden loopt GR573 langs een paviljoentje vanwaar je een schitterend uitzicht hebt over het oostelijk deel van Spa. Dit paviljoen werd in 1769 gebouwd in opdracht van de landgraaf van Hesse-Rheinfels.
> Voorbij een volgende splitsing van paden loopt GR573 langs een paviljoentje vanwaar je een schitterend uitzicht hebt over het oostelijk deel van Spa. Dit paviljoen werd in 1769 gebouwd in opdracht van de landgraaf van Hesse-Rheinfels.
Sart-Lez-Spa
> Het dorpsplein is best schilderachtig met enkele mooie gevels waarvan sommigen 2 à 3 eeuwen oude zijn, een waterpomp en de stoere Sint-Lambertuskerk, waarvan de versterkte toren gebouwd en herbouwd is tussen de 12de en 17de eeuw.
> Het dorpsplein is best schilderachtig met enkele mooie gevels waarvan sommigen 2 à 3 eeuwen oude zijn, een waterpomp en de stoere Sint-Lambertuskerk, waarvan de versterkte toren gebouwd en herbouwd is tussen de 12de en 17de eeuw.
> Verder staat op het grote dorpsplein een zuil die doet denken aan de Boultè bij Baraque Michel. We kwamen zo’n dennenappelzuil al tegen in Theux tijdens de vorige etappe. ‘Le Perron’ hier is eveneens getopt met een dennenappel en symboliseert de burgerlijke vrijheden van Sart onder het regime van Franchimont onder Luiks gezag. Hij dateert uit 1458 maar is enkele malen gerestaureerd. Hier werd ondermeer recht gesproken. Wandel ook even achter de kerk om de stokoude holle eik te bekijken. Zijn leeftijd wordt op minstens 500 jaren geschat. Een eeuw geleden was hij al een bekende merkwaardigheid, rond 1960 werd hij geklasseerd als monument en hoewel al lang ten dode opgeschreven overleeft hij ons mogelijk nog een hele tijd.
> Het begint zowaar wat te regenen, maar gelukkig niet te hard. Voor je een kleine stuw op het meer bereikt neemt GR573 een onopvallend pad links dat snel gaat stijgen, langs enkele vijvers loopt, een asfaltweg kruist en doorstijgt naar een plateau waarop Sart-Lez-Spa is gelegen. Via een graspad en een woonwijk bereikt GR573 het centrum van dit dorpje.
Speelpaviljoen
Liège (Angleur) - Pepinster / Pepinster - Eupen / Eupen - Mont-Rigi / Mont-Rigi - Polleur / Polleur - Spa / Spa - Belleheid
> Het thermaal toerisme stokt weer volledig bij het uitbreken van WO I. De Duitse keizer Wilhelm II richtte er zijn oorlogskwartier op. Sommige gebouwen kregen een militaire functie, zoals het casino dat een hospitaal werd. Na de oorlog is Spa de plaats waar wordt onderhandeld over de Duitse herstelbetalingen.
> Spa verliest aan uitstraling in de 20ste eeuw, hoewel de stad een populaire bestemming blijft die vooral dagjestoeristen aantrekt. De modernisering van de stad vorige eeuw is niet altijd even smaakvol gebeurd. Veel elementen in de huidige stadsarchitectuur vloeken nogal met elkaar. Ontdek het zelf: In het centrum vindt je de Toeristische Dienst van Spa waar je naast veel wandelinfo en topogidsen een brochuurtje voor een korte stadswandeling kan oppikken.
> Spa verliest aan uitstraling in de 20ste eeuw, hoewel de stad een populaire bestemming blijft die vooral dagjestoeristen aantrekt. De modernisering van de stad vorige eeuw is niet altijd even smaakvol gebeurd. Veel elementen in de huidige stadsarchitectuur vloeken nogal met elkaar. Ontdek het zelf: In het centrum vindt je de Toeristische Dienst van Spa waar je naast veel wandelinfo en topogidsen een brochuurtje voor een korte stadswandeling kan oppikken.
> Even asfalt vermijden door via een paar onopvallende buurtpaden een stuk van de asfaltweg Sart-Lez-Spa – Croupet du Moulin af te snijden. Over deze asfaltweg kruis je in rechte lijn de autosnelweg E42/A27. Zo laat je het autolawaai al weer snel achter.
Spa
> De geschiedenis van Spa is nauw verweven met de heilzaamheid van haar bronnen. Vanaf de 16de eeuw ontwikkelt Spa zich tot een thermaal station. Bekende namen uit zowel de culturele als de politieke wereld begaven zich graag naar Spa om zich tussen diplomatieke contacten en salonbabbels door te laven aan de bronnen. Peter De Grote, Descartes, de broers Grimm tot de Engelse adel gaven Spa élan. De stadsnaam werd een zelfstandig naamwoord: 'Spa' werd een algemene omschrijving voor kuuroord, nu nog staat het woord in Engelse woordenboeken.
> De geschiedenis van Spa is nauw verweven met de heilzaamheid van haar bronnen. Vanaf de 16de eeuw ontwikkelt Spa zich tot een thermaal station. Bekende namen uit zowel de culturele als de politieke wereld begaven zich graag naar Spa om zich tussen diplomatieke contacten en salonbabbels door te laven aan de bronnen. Peter De Grote, Descartes, de broers Grimm tot de Engelse adel gaven Spa élan. De stadsnaam werd een zelfstandig naamwoord: 'Spa' werd een algemene omschrijving voor kuuroord, nu nog staat het woord in Engelse woordenboeken.
> Het volgende deel is redelijk wild. Verscheidene malen verander je onderweg van rivieroever. Sommige stukken zijn ondersteund met knuppelpaden. In de omgeving zijn ook een aantal grotten te vinden. Het pad passeert ook de ‘Tourbière de Solwaster’.
Lac de Warfaaz
> Het stuwmeer van Warfaaz werd eind 19de eeuw aangelegd, in de eerste plaats om Spa te sparen van overstromingen waaronder de stad nogal eens te lijden had na een onweer. Met een pijp was het 6 ha grote meer verbonden met de stad, de waters werden aangewend voor andere doeleinden dan voor drinkwater. Tegenwoordig heeft het meer vooral een recreatieve functie als visvijver of je kan er peddelen op een bootje.
> Het stuwmeer van Warfaaz werd eind 19de eeuw aangelegd, in de eerste plaats om Spa te sparen van overstromingen waaronder de stad nogal eens te lijden had na een onweer. Met een pijp was het 6 ha grote meer verbonden met de stad, de waters werden aangewend voor andere doeleinden dan voor drinkwater. Tegenwoordig heeft het meer vooral een recreatieve functie als visvijver of je kan er peddelen op een bootje.
> Met al dat bourgeoisiegeld aanwezig is het dan ook geen verrassing dat hier in Spa in 1764 het eerste casino van Europa zijn deuren opende. De uitstraling van Spa kreeg een dreun toen in 1807 een flink deel van de stad verwoest werd door een grote brand. Het duurde enkele decennia lang voor Spa herstelde van de opgelopen schade.
> Na 1850 beleefde de stad een nooit gezien revival. Spa was weer hot onder de belle epoque-bourgeoisie die maar graag door haar parken en boulevards flaneerde. Vele van de gevels en gebouwen die je nu ziet dateren uit die revivalperiode (1860-1900). Theaters, termen, parken en galerijen verrezen en de grote namen van die tijd (zoals Alexandre Dumas en Victor Hugo) kwamen langs.
> Na 1850 beleefde de stad een nooit gezien revival. Spa was weer hot onder de belle epoque-bourgeoisie die maar graag door haar parken en boulevards flaneerde. Vele van de gevels en gebouwen die je nu ziet dateren uit die revivalperiode (1860-1900). Theaters, termen, parken en galerijen verrezen en de grote namen van die tijd (zoals Alexandre Dumas en Victor Hugo) kwamen langs.
Spa,monument voor
ontwikkelaars promenades
ontwikkelaars promenades
Hoëgne
Sart-Lez-Spa,
kerk en perron
> Dalen naar Croupet du Moulin, een complex dat is ingericht voor zij die luxueus willen genieten van een bed & breakfast in een mooi kader. Het pad daalt verder naar de Hoëgne (gîte?). De brug over de Hoëgne over en dan kort na elkaar enkele snelle padwissels waarbij je snel hoogte wint om terecht te komen op een goed pad dat de Hoëgnevallei op hoogte volgt.
> Na bijna 2 km daalt dit redelijk vlak pad naar de beekvallei van de Ruisseau de Statte, we ontmoetten dit beekje al 2 etappes geleden, in de buurt van de dolmen van Solwaster en de rotsen van Bilisse. Via een brugje deze beek over om kort daarna ook de Hoëgne over nog een brug te kruisen.
> Na bijna 2 km daalt dit redelijk vlak pad naar de beekvallei van de Ruisseau de Statte, we ontmoetten dit beekje al 2 etappes geleden, in de buurt van de dolmen van Solwaster en de rotsen van Bilisse. Via een brugje deze beek over om kort daarna ook de Hoëgne over nog een brug te kruisen.
> De voorbije jaren werd hard gewerkt aan het imago van de stad met restauratie, stadsvernieuwing en culturele evenementen (oa muziekfestival Francofolies) die Spa een meer sexy uitstraling moeten geven. Een andere belangrijke realisatie is het nieuwe thermale centrum (Thermes de Spa) uit 2004, bereikbaar via een raillift die je eigenlijk boven Spa brengt. Je kan ook het AE-pad dat er langs loopt. Een deel van de nieuwe thermen is ook voor dagrecreanten toegankelijk. De plek om te crashen als de laatste 15 km van GR 573 er te veel aan zijn.
> Spa is onlosmakelijk verbonden met de wandelgeschiedenis van de Ardennen. Een pompeus monument brengt eer aan de ontwikkelaars van de eerste 'promenades' rond Spa ut eind 18de, begin 19de eeuw. Jean d'Ardenne, schrijver van de eerste echte reisgidsen voor de Ardennen, was ook uit Spa afkomstig, hij kreeg er een monument in het Parc de 7 heures. Vandaag is er een heel net aan lokale paden, evenals een knooppunt van lange paden. Zowel GR 5, GR AE (15) als GR 573 kruisen hier. Spa vormde eveneens het decor voor de viering van 50 jaar Waalse GR-paden op 25 / 26 april 2009.
> Spa is onlosmakelijk verbonden met de wandelgeschiedenis van de Ardennen. Een pompeus monument brengt eer aan de ontwikkelaars van de eerste 'promenades' rond Spa ut eind 18de, begin 19de eeuw. Jean d'Ardenne, schrijver van de eerste echte reisgidsen voor de Ardennen, was ook uit Spa afkomstig, hij kreeg er een monument in het Parc de 7 heures. Vandaag is er een heel net aan lokale paden, evenals een knooppunt van lange paden. Zowel GR 5, GR AE (15) als GR 573 kruisen hier. Spa vormde eveneens het decor voor de viering van 50 jaar Waalse GR-paden op 25 / 26 april 2009.
Brugje over de Hoëgne nabij Moulin Thorez>
> In het ‘Maison de Maquis’ leefde Prins Karel
nog een tijd ondergedoken. Hij zou een paar jaren later prins-regent van België
worden.
FDP-grenspaal
> De letters FDP staan voor 'Forêt du Prince'. Zowel de molen als het woud waren in adellijk bezit toen. De bossen werden door de omliggende inwoners nogal gebruikt om hout te kappen voor brandstof. Om aan die plundering een eind te maken liet het prinsbisdom Luik hier een grens afbakenen door een landmeter in het markizaat van Franchimont. Op basis van die plannen werden in 1788 de bossen afgebakend met grenspalen.
> Enkele jaren later was het door de Franse Revolutie uit met de grote landeigendommen van de adel. De molen kwam in handen van de familie Thorez en de meeste grenspalen verdwenen weer. Dit is één van de weinige die zijn terug gevonden.
> De letters FDP staan voor 'Forêt du Prince'. Zowel de molen als het woud waren in adellijk bezit toen. De bossen werden door de omliggende inwoners nogal gebruikt om hout te kappen voor brandstof. Om aan die plundering een eind te maken liet het prinsbisdom Luik hier een grens afbakenen door een landmeter in het markizaat van Franchimont. Op basis van die plannen werden in 1788 de bossen afgebakend met grenspalen.
> Enkele jaren later was het door de Franse Revolutie uit met de grote landeigendommen van de adel. De molen kwam in handen van de familie Thorez en de meeste grenspalen verdwenen weer. Dit is één van de weinige die zijn terug gevonden.
Tourbière de Solwaster
> Dit is een oude turfstekerij met een biezondere functie. De turf die hier werd ontgonnen diende voor de thermen in Spa. Van 1935 tot 1994 werd hier door Spa Monopole (Spadel) turf onttrokken. Nu is het een gesloten natuurgebied van natte graslanden, moeras, vijvers en licht bos. De ringslang is er gesignaleerd evenals de zeldzame ringoogparelmoervlinder. Dit gebied is nu een afgesloten natuurreservaat.
> Op enkele plaatsen zie je ook sterk ijzerhoudende ‘pouhons’ uitmonden in de Hoëgne, merkwaardig hoe de beekbodems van die pouhons diep oranje zijn gekleurd van de ijzermineralen.
> Dit is een oude turfstekerij met een biezondere functie. De turf die hier werd ontgonnen diende voor de thermen in Spa. Van 1935 tot 1994 werd hier door Spa Monopole (Spadel) turf onttrokken. Nu is het een gesloten natuurgebied van natte graslanden, moeras, vijvers en licht bos. De ringslang is er gesignaleerd evenals de zeldzame ringoogparelmoervlinder. Dit gebied is nu een afgesloten natuurreservaat.
> Op enkele plaatsen zie je ook sterk ijzerhoudende ‘pouhons’ uitmonden in de Hoëgne, merkwaardig hoe de beekbodems van die pouhons diep oranje zijn gekleurd van de ijzermineralen.
