Startpagina > Wandelen > GR 573 Hoge Venen & Vesdervallei
> Uiteindelijk bereik je zo weer het plateau en stijg je nog even verder door open veld. Ook hier weer mooie uitzichten. Aan een kruispunt met een andere veldweg links en altijd rechtdoor tot het treinstation van Theux. GR 573 passeert niet echt in het centrum van Theux. Daar vind je ondermeer een VVV-kantoor en nogal wat winkels en horecazaken; geschaard rond een mooi plein.
Polleur, Sint-Jakobskerk
Franchimont, trap vanuit de westlijke kazemat
Polleur, Hoëgne
Oude steenweg boven de vallei van de Hoëgne
Bospad naar Franchimont
> Kort na mekaar volgen een paar scherpe pad- en richtingveranderingen om tot slot weer in bos te komen. Via hekjes moet je weer een weide oversteken en dat in de richting van een groot wit huis. Je loopt dan door een wijk. Hoewel de volgende 7 km zowat volledig over asfalt zullen lopen volgt nu een prachtig stukje GR 573, met uitzichten over een heel groene omgeving van met hagen omzoomde weides. Het schitterend gelegen en harmonisch opgebouwd gesloten gehuchtje Ronde Haie maakt het plaatje volledig.
Polleur, brug over de Hoëgne
Draaihekje, GR 573 door weiden
> GR AE steekt de brug over, GR573 doet dat niet, beide paden volgen dus weer een eigen traject tot in de buurt van Spa. Een stijgend wegje op dat hogerop uitvlakt. Dit is een prettige veldweg, die zowat de hele tijd niveau houdt en mooie uitzichten over de groene vallei van de Hoëgne biedt.
> In het gehucht Sasserotte moet je tussen de huizen door naar een hekje van een weide. Het hekje aan de overkant is gemakkelijk gevonden. In de tweede weide klopt de uitleg in de topogids echter niet helemaal. Je moet dalen naar een wat onbegroeide plek tussen 2 weiden. In de volgende weide moet je licht rechts de rechterkant langs de haag volgen. Deze langgerekte weide loopt te samen in een bot punt waar bos is. Voor je deze uithoek bereikt vind je rechts alweer een hekje.
> Aan de andere kant kom je dadelijk bij een schuilhut / picknickhut in het bos. Hier neem je een prettig bospad dat je na een tijdje bij de ruïnes van de burcht Franchimont brengt.
Theux

> Theux is alweer een erg oud dorp, minstens in de 9de eeuw was er al een kerk en wellicht was hier reeds bewoning onder de Romeinse bezetting. Rond het huidige Theux groeiden later plaatsen als Spa en Verviers om in de vroege middeleeuwen het markgraafschap Franchimont te vormen.
Franchimont
>Even tijd gemaakt om op het gemak de ruïnes te bezoeken. Interessant was ook de steile afdaling in de burchttorens, waarin kazematten zijn. Na het bezoek wandel je in wijzerzin rond de ruïnes, met de waarschuwing dat je moet opletten voor vallende stenen. Daarna scherp afdalen naar Marché.
> Opvallend in dit gehucht aan de voet van Franchimont is een neogotische kapel uit 1933. Vlakbij liggen de gebouwen van een middelbare school, opgetrokken in een gelijkaardige stijl. In Marché mondt de Wayai in de Hoëgne; Dit weinig bekende riviertje, dat door Spa stroomt, ontspringt in de buurt van de Fagne de Malchamps (langs GR 5). In Marché neem je een trappenpad, gevolgd door een sterk stijgend bospad.
> Terug aan de ingang van het dorp Polleur. GR573 loopt te samen met GR AE (15) door Polleur, voorbij de gedraaide klokkentoren en voor de Pont de Polleur naar rechts.
Wilde marjolein
Liège (Angleur) - Pepinster / Pepinster - Eupen / Eupen - Mont-Rigi / Mont-Rigi - Polleur / Polleur - Spa / Spa - Belleheid
> Voor de Franse Revolutie vond op de brug van Polleur een nog meer merkwaardige gebeurtenis plaats. Gelegenheidsrechtbanken hielden er rechtspraak over de sexuele avontuurtjes van ontrouwe echtgenotes. Het waren dan de mannelijke partners die moesten terechtstaan op die spotprocessen. Er werd geen blad voor de mond genomen, de meest pikante details kwamen ter sprake. Na velling van het vonnis werd de beschuldigde op een mesthoop gegooid of met het hoofd ondergedompeld in een beerput.
> Behalve de brug is de andere blikvanger van Polleur de stoere toren van de Sint-Jakobskerk, met zijn opvallende spits in gedraaide schroefvorm.
> In de buurt van het treinstation rechts over de N657 (Theux – Verviers). Na een paar honderd meter langs deze stijgende weg neem je links een kleinere asfaltweg die al snel onverhard wordt en bij een laatste huis zelfs overgaat in een pad. Hogerop loop je weer over een veldweg. Een weg rechts nemen en verder stijgen naar Oneux.
> Voor de mooie kerk van Oneux links, over een asfaltweg verder. Deze asfaltweg daalt met een hoogteverschil van 70 meter, stijgt weer 35 meter en daalt dan 80 meter naar de vallei van het riviertje Wayai. Daarbij passeer je onderweg nog een oorlogsmonument.
> Bij de eerste huizen van het gehucht Chinheid rechts stijgen over een bospad boven de Wayai. Dit pad draait langzaam mee op hoogte met een bocht in de rivier om zo een woonwijk van Pepinster te bereiken. Links afdalen en tijdens die daling links een trappenpaadje nemen dat je meteen bij een brug over de spoorlijn te Pepinster brengt.
> In Turon even links-rechts over een graspad tussen huizen. Dit pad gaat over in een veldweg. Vergeet niet om eens over je schouder te kijken voor een mooi zicht over de strategisch gelegen burchtruïnes van Franchimont, die we vanmorgen bezochten. Al snel bereik je een volgend dorp: Hestroumont.
> Na zowat 2 km over dit wegje ga je links op een kruispunt met een zitbank. Nog altijd wandel je over asfalt. De weg daalt even naar een beekvallei, gaat naar links op een T-kruispunt met een weg naar Hodbomont en stijgt dan weer door naar het hooggelegen dorp Jévoumont.
> Op de top start rechts een gemarkeerdere verbindingsroute tussen GR573 en GR5 (2 km) of GRP 575 (7 km). In Jévoumont gaat GR573 even links-rechts. Aan de andere kant van de kam waarop Jévoumont ligt krijg je plots een heel ander landschap: In plaats van een weiden – en hagenlandschap krijg je weer wild beboste heuvels voorgeschoteld. Over een grassig mooi pad daal je tussen weiden naar de natte beekvallei van de Targnon, die je oversteekt om door bos weer te klimmen naar het volgende dorp: Turon, in feite een gehucht van Spixhe.
Polleur

> Er lag waarschijnlijk al een brug over de Hoëgne hier ten tijde van de Romeinse bezetting of zelfs eerder. De Romeinse heerweg van Tongeren naar Trier kruiste hier de rivier. Zoals nogal wat oude dorpen is Polleur dus wellicht gegroeid rond deze brug.
> Tijdens de vorige etappe wandelden we al door de Fagne de Poleûr. Is er een verband met de naam van dit dorp? Jawel. Het riviertje Hoëgne had vroeger als naam Poleûr of nog ouder ‘Poleda’ en dat niet enkel op de bovenloop alleen, vandaar dus ook de naamsoorsprong van dit dorp.
> We volgen nog even de grote weg. Loop je rechtdoor in deze bocht dan loop je richting Nessonvaux. Dat stuk hebben we al eens afgelegd dus volgen we de grote weg nog even tot een volgende bocht. GR573 loopt ONDER de schuilhut die hier staat door om over een pad naar de vallei van de Hoëgne te zigzaggen. Op een hoogte van zowat 10 meter boven de Hoëgne volg je de rivier stroomopwaarts. Het pad klimt weer licht en komt verderop weer in een woonwijk.
Franchimont

> Franchimont staat symbool voor de heldenmoed van de Walen en is in die zin te vergelijken met de symboolwaarde van de Guldensporenslag te Kortrijk voor de Vlamingen.
> 600 Franchimontezen trokken op 29 oktober 1468 vanuit het kasteel op naar Luik om er Lodewijk XI en Karel de Stoute gevangen te nemen. Een zelfmoordexpeditie zo bleek al snel, ze werden in de pan gehakt alle 600, tot de laatste man.
> GR573 begint weer te stijgen als je het bos intrekt. Bij een verweerd houten kruis (Croix Noire) moet je rechts, nog even verder stijgen, om dan over een rotsig pad aanvankelijk geleidelijk te dalen. Via een snelle zigzagdaling kom je bij de zeer drukke weg Luik – Spa in het gehucht Marteau.
> De mooie brug van Polleur vormt nog om de 2 jaar het decor van een kleurrijk volksfeest hier, La fête du Coucou. Lang geleden dwaalde er door het nabijgelegen woud van Staneux een gevaarlijk monster. De mannen van Polleur besloten op een dag om met vereende krachten het monster onschadelijk te maken en trokken het woud in. De jongst gehuwde van het dorp verkoos er echter voor om de strijd te voeren in het bed van zijn kersverse bruid. De mannen overwonnen het monster dat er uit zag als een centaur: Half vrouw, half paard en met een leeuwenstaart. Terug in het dorp rekenden ze daarna af met hun asociale dorpsgenoot door hem een lesje te leren: Vanop de brug gooiden ze de jonge bruidegom in de Hoëgne. Deze legende, die terug gaat tot minstens de 15de eeuw, is uitgegroeid tot een volkstraditie waarbij ieder jaar in een folkloristische optocht de jongst gehuwde van Polleur in de Hoëgne wordt gegooid.
Pad boven de de vallei van de Hoëgne richting Franchimont
Jakobskruiskruid
Franchimont, sporen uit 1000 jaren geschiedenis, zoals deze recent blootgelegde middeleeuwse toegangsweg.
Wegkruis uit 1770 te Oneux
> Mijn voeten doen al de hele dag pijn, ’t is mijn dag niet, maar nu gaat het toch weer wat beter. Na Hestroumont lichtjes dalen om een pad links te nemen, langs een bosrand. Langs dit pad een grote verscheidenheid aan wilde bloemen, zoals salomonszegel, wilde marjolein en akkermunt.
Onderweg over GR 573 naar Theux
Marché, aan de voet van Franchimont
> Hier zijn we weer op de plek waar we 3 dagen eerder de richting Eupen volgden. Over de brug en weer langs het treinstation van Pepinster. Via een scherpe draai onder een spoorwegbrug bereikt GR573 de weg Theux – Verviers, steekt deze over en volgt nog even de spoorlijn naar een spoortunnel toe. Over een draaiende asfaltweg klim je stevig Pepinster uit. Zo kom je in een volgende bocht bij weer een splitsing van GR 573.
> Het pad draait in een brede cirkel langs Ronde Haie om na dit gehucht links langs de Ferme de Wisselez te passeren. Bij een V-splitsing kort na een uit scherven samengesteld wegkruis kiest GR573 voor de rechtse arm (nog altijd asfalt). Dit wegje loopt slingerend door de velden en is afgezoomd met hagen.
> In de verte zie je de drukke weg Spa – Luik. Het pad zal langs het kerkhof lopen dat je op de heuvel ziet liggen. Bij de weg Spa – Luik is het wat oppassen, want er is behoorlijk druk verkeer hier. Als je naar Theux wil kan je links deze weg volgen. De camping van Theux is maar op 300 meter gelegen (volg de weg bergaf en neem het eerste straatje links). GR 573 loopt 50 meter bergop langs de drukke weg om dan links af te slaan op een asfaltje.
> De burcht werd opgetrokken in de 11de eeuw op een vooruitstekende rots die de valleien van Hoëgne en Wayai domineert op de plek waar deze rivieren samenvloeien. Over de eeuwen heen is het kasteel van Franchimont door verschillende fasen gegaan. Het was aanvankelijk een militaire burcht, tot ze haar strategische functie in de 16de eeuw verloor. De burcht werd een verblijfskasteel, verwoest door de Fransen onder Lodewijk XIV in 1676. Wat nog rechtstond werd door elkaar geschud bij een aardbeving in 1692.
> Het gebouw kende een derde opleving in de 18de eeuw, in de periode dat nabijgelegen Spa naam en faam verwierf in Europa als kuuroord. De ‘grand chique’ van die tijd logeerde wel eens in Franchimont, zoals tsaar Peter de Grote. Eind 18de eeuw brak de woelige tijd van de Franse Revolutie aan.
Theux, versterkte St. Hermes- en Alexanderkerk
> Het kasteel raakte helemaal in verval en werd pas in de tweede helft van de 20ste eeuw geconsolideerd (vanaf 1967). Interessant aan de burchtruïnes van Franchimont is dat je er sporen terugvindt uit alle verbouwingsfases van het kasteel over de eeuwen heen. Eind augustus vindt er elk jaar in en rond het kasteel een groots folkloristisch middeleeuws feest plaats. Een bezoek aan de ruïnes is betalend.
> Het is best de moeite waard om even door Theux te flaneren. Via het marktplein bereik je langs enkele oude vakwerkhuizen het opvallende romaanse kerkgebouw, gewijd aan de heiligen Alexander en Hermes. Volgens sommige theorieën is het rare uitzicht van de kerktoren te verklaren als een wachttoren van een burcht uit de 8ste of 9de eeuw. Op de plek waar de burcht stond werd later een kerk gebouwd waarin de oude wachttoren werd verwerkt. De toren behield ook in latere eeuwen zijn dubbele functie voor verdediging en bescherming van de dorpsbevolking. Binnenin is nog allerlei antiek kerkmeubilair te zien. Tegenover de kerk staat het monument dat zowel de 600 Franchimontezen als de gesneuvelden uit WO I herdenkt.
> Terug op het marktplein zie je, behalve een folkloristisch monument voor de Franchimontezen, nog een opvallend monument: Een zuil op een trappenverhoog die is getopt met een dennenappel. Het symboliseert de burgerlijke vrijheden die werden verleend aan de Franchimontezen toen het graafschap Franchimont in de 15de eeuw al lang onder gezag van het prinsbisdom Luik viel. We zullen een gelijkaardig monument met eenzelfde symboolwaarde nog tegenkomen langs de volgende etappe van GR 573, op het dorpsplein van Sart. Dit soort monument wordt ook ‘een perron’ genoemd.
> Deze drukke weg voorzichtig oversteken en aan de overkant een pad nemen dat gedeeltelijk een verlaten oud traject van de weg Luik-Spa even volgt. Via een paadje naar de spoorwegbrug, deze onderlopen en dadelijk links naar een bareel toe. In dit privé-bos klimt GR573 in zeer brede zigzags omhoog. Na de vierde bocht verlaat je deze weg door een pad rechts te nemen om wat sneller te stijgen.
> Dit pad brengt je naar een schuilhut die hier al bijna 100 jaar staat. Je kan hier speuren naar graffiti uit alle decennia van de afgelopen honderd jaar en op die manier kan je ook de oudheid van de verschillende hutonderdelen analyseren! Enkele planken van de bank en de palen dateren duidelijk nog uit de jaren ’20.
> Aan deze hut vervolg je niet links, maar loop je even rechts om in een bocht bij een uitzicht over de vallei uit te komen. Over de Promenade da la Grande Duchesse (een pompeuze benaming voor een gewone wandelweg), een cornichepad naar Spa toe. Bij de eerste huizen van Spa verliet ik GR573 om af te dalen naar het centrum. Tijd om wat Spa's en ook iets straffers binnen te gieten na 34 km. Ik ben bekaf.
Salomonszegel
Akkermunt
Door de groene vallei van de Targnon
Verbinding naar GR 5 / 576
Ronde Haie, schitterend gelegen mini-gehucht temidden van groene weiden en aan de rand van een bos
Wegkruis nabij Ferme Wisselez
Ronde Haie
Vorksplitsing (naar rechts)
GR 573 - 160 km