> Trois-Fontaines is een piepklein dorp en toch was er nogal wat nachtlawaai, maar het was dan ook zaterdagavond. Er kwam zelfs een paar malen een auto langs mijn tent scheuren, ik stond dan ook vlak bij de straat opgesteld. Om 8u30 was ik weg. Deze keer op het goede pad.
> Na 1 km gaat GR14 voor zowat 7 kilometers het bos in. ‘Déconseillé en periode de chasse’ staat er op een bordje aan de ingang van het Forêt de Trois-Fontaines. Daar vegen we dus onze voeten aan want er wordt hier officieel blijkbaar bijna elke dag gejaagd. Het is wat opletten voor de markering die hier en daar een likje verf kan gebruiken. GR14 zigzagt zo een hele tijd door het bos en kruist 2 X een asfaltweg.
> Verderop loopt het pad langs een oude afsluiting waarvan enkel de palen nog rechtstaan. Misschien markeert het wel de indeling tussen het departement Marne en dat van de Maas.

> Rupt du Puits is een onderaardse rivier door een karstgebied. Ze wordt gevoed door een netwerk van kleinere onderaardse waterstromen en insijpelingen. Het bestaan van ondergrondse waterophopingen was al lang bekend. Bij de aanleg van een oude spoorlijn moest zelfs een deel worden overkapt met een gewelf. Het is pas vanaf 1971 dat speleologen er in geslaagd zijn om het ondergrondse netwerk te exploreren en te karteren. Sindsdien is de afdaling door de rivier erg populair bij speleologische verenigingen. Begrijpelijk dat de toegang met een slot is dicht gemaakt. Verscheidene speleologen beschikken over een sleutel om de put open te maken.

> De schacht is zo’n 85 centimeter breed. Door middel van koorden kan worden afgedaald. De rivier stroomt op een hoogte van 50 à 70 meter onder het bos. De hoofdrivier is een goeie 1,5 km lang, daarbij stroomt ze door galerijen die tot 12 meter hoog zijn. De breedte is daar zo’n 4 meter. In de loop van vele eeuwen is de rivierbedding soms veranderd, daardoor verlaten meanders creërend. Alles samen vormen deze gangen en beddingen zowat 11,5 km lengte, daarmee een netwerk vormend dat tot de langste in heel Frankrijk behoort.

> Van Robert-Espagne naar Trémont-sur-Saulx, er ligt maar een heuvel tussen. Prachtig wandelen, onder een stralende herfstzon, in een vriendelijk landschap. Het pad komt Trémont binnen via een passerelle op de Saulx en langs een vijver. Even gepicknickt in de zon en mijn stevige voorraad eten uit Robert-Espagne wat minder zwaar gemaakt.

> GR14 loopt dwars door Trémont-sur-Saulx, over de oude trambedding even boven de vallei. Late admiraalvlinders fladderen in de warme herfstzon. Aan het einde van het dorp kom je aan de bron van St Sébastien. Je kan hier water halen, je voeten wat verfrissen of gewoon wat rusten op één van de zitbanken. Het is een erg aangename picknickplek. Er staan ook infoborden over GR14 met kaarten en afstanden.

> Een paadje achter de bron leidt naar de D3 die je even links opmoet om al vlug weer links de eerste veldweg te nemen. Deze veldweg leidt naar het Bois St Martin, een mooi bos. Steeds rechtdoor tot je aan een grassige open plek komt. Hier rechts licht omhoog. Enkele honderden meters verder links en kort daarna weer links, terug zacht afdalen. Even later loopt GR14 dan weer in noordoostelijke richting verder, naar Véel toe. Er moet wat worden gestegen om de hoogte waarop dit pad ligt te bereiken. Als GR14 weer het bos uitkomt gaat het pad al vlug over in asfalt.
> Helaas begint nu een lang gedeelte van zowat 7 km asfalt. Aan de uitgang van Véel passeer je een vervallen 18de eeuws landhuis, op de kaart gemarkeerd als ‘château’. De vrouw des huizes bood me een paar kilo druiven en bananen aan en vergezelde me te samen met haar vriendin 2 kilometer tijdens de stijgende wandeling na Véel. Ze moest wat lachen toen ik haar zei dat haar huis als ‘château’ op de kaart stond. Er was zelfs geen dak meer op! Ik dacht eerst dat het onbewoonbaar was.
> Het is nogal harde tegenwind in de open velden, maar na dat ik het hoogste punt heb bereikt op een plek waar verschillende wegen samenkomen volgt er al snel een redelijk steile afdaling naar Bar-le-Duc toe.

> De naam ‘Robert-Espagne’ heeft niks te maken met Spanje. Espagne is een verbasterd woord dat verwijst naar een oude lengtemaat, ‘empans’. Empans > Spania > Espagne. Een zekere Robert zou rond het jaar 1000 een afgemeten stuk grond aan de monniken van een nabijgelegen klooster hebben geschonken.
> 29 augustus 1944. Rond de middag valt een Duitse SS-eenheid Robert-Espagne binnen en jaagt alle volwassen mannen naar de Place de la Gare. Verwarring alom. Niemand weet wat er gaande is. Worden ze afgevoerd naar een kamp? Willen de Duitsers beletten dat ze collaboreren met de snel oprukkende Amerikaanse troepen? Worden ze geronseld voor dwangarbeid? De Duitsers gaan driest te werk, daarbij granaten gooiend in de huizen, waarbij vele huizen afbranden. Op het plein zijn ondertussen een 50-tal mannen verzameld. Ze worden genadeloos afgeslacht met mitrailleurs. Weinigen ontsnappen aan het bloedbad. Met deze massaslachting op 29 augustus 1944 is de zwartste bladzijde uit de dorpsgeschiedenis van Robert-Espagne geschreven.

> Niet veel later komt GR14 het bos uit ter hoogte van een spoorwegbrug. Hier de brug niet onder, maar rechts ervan licht omhoog. Wat verder loopt GR14 uiteindelijk toch het centrum van Robert-Espagne binnen ter hoogte van Café-Tabac de la Gare ( km 9). De hoofdweg op naar links en al dadelijk weer naar rechts even voor het oorlogsmonument. Om een winkel te vinden voor eten wandel je gewoon langs het monument 250 meter naar beneden. Er is daar een Proxy, open elke dag behalve woensdag- en zondagnamiddag.

> Ook aan de padmarkering is iets veranderd. Vanaf nu zijn er behalve verfstrepen ook vaak metalen bordjes die je verder de richting van GR14 tonen (zie de markeringswijze op de pagina over wandelinfo). In een stuk met wat oudere bomen kom ik weer wat interessante paddestoelen tegen.
> Op km 7,3 passeert GR14 iets wat lijkt op een waterput, maar in feite een toegangsschacht is tot een onderaardse rivier.

> Bar-le-Duc is een goeie stopplaats. Alle bevoorradingsmogelijkheden en er is een camping kort bij het treinstation en het stadscentrum. Hoewel de stad meer dan 1000 jaar geschiedenis heeft profileert Bar-le-Duc zich vooral als een stad met indrukwekkende renaissancegebouwen. Er is een hoog en een laag gedeelte. In het hoog stadsdeel vind je de oudste gebouwen geconcentreerd. Bij de toeristische dienst werkt behulpzaam personeel.

> GR14 komt niet door het centrum. Wat je te zien krijgt is zeker niet de mooiste zijde van de stad. Ook passeer je geen inkoopmogelijkheden. Om het stadscentrum eens te bekijken of om te shoppen moet je dus van het GR14 pad af.
> GR14 loopt even links over de D994, volgt dan enkele kronkelende buurtwegjes door een woonwijk, loopt dan langs de spoorlijn om tenslotte het Rijn-Marnekanaal over te steken (jawel hetzelfde kanaal waar we 50 km eerder ook langs liepen) en links Bar-le-Duc weer uit te lopen.
> Vanaf nu tot het eindtraject zal het algemene koersverloop van GR14 niet langer oostelijk zijn gericht, maar noordelijk, tot in het eindpunt te Malmedy. Met de koersverandering zijn we ook halfweg op de bijna 800 km lange tocht tussen Parijs en Malmedy.

Paddenstoelen in het Forêt de Trois-Fontaines
Fluweelboleet	Rechte koraalzwam	Russula	Bosparasolzwam

> GR14 loopt langs wat rijke huizen en verlaat dan de stad en het asfalt wanneer het pad een onverharde holle weg inloopt. Je loopt nu over een oude spoorlijn. Voor de aanleg van dit spoor werd het landschap omgekeerd. Het werk moet enorm zijn geweest als je de valleiwanden ziet. Verderop loop je op een hoge aarden wal, gebouwd om een vallei te overbruggen.
> Even nadat GR14 de oude trambedding heeft verlaten moet je een beekje over. Geen brugje en het water stond te hoog om er zo door te lopen. Schoenen uit dus. Aan de andere kant van de beek volgt na een weide nog een strook bos maar tegen dat je weer naar open veld bent geklommen loop je weer over asfalt.

> Helaas volgt er wéér een asfaltstrook van 7 kilometer. De weg draait eerst langzaam naar Chardogne toe. Je passeert een lavoir (water). In tegenstelling met de beschrijving in de topogids en op kaart loopt GR14 niet door bos. De (privé-) bossen zijn blijkbaar niet langer toegankelijk. De hele tijd loopt het traject van GR14 over de asfaltweg D2 dus. Gelukkig is er niet zo veel verkeer. Dat is wel pech want ik had gehoopt in die bossen te bivakkeren. Even voor ik Louppy-sur-Chée bereik ga ik dan maar een veldweg op, en in een oude boomgaard stel ik de tent op om er de nacht in door te brengen.